HERNE - Armand van Raalte en de Smurfen

HERNE - Armand van Raalte en de Smurfen - © Deschuyffeleer

HERNE - Armand van Raalte en de Smurfen - Lucie van Raalte en Barbara Vos - © Deschuyffeleer

HERNE - Armand van Raalte en de Smurfen - Krantenknipsel uit HLN uit de jaren '50 - © Deschuyffeleer

Les Schtroumpfs of de Smurfen bestaan thans 60 jaar. De blauwe dwergen met hun witte puntmus en hun eigen smurfentaal werden bedacht door Peyo. Voor de gekende vormgeving tekende Yvan Delporte. Peyo was de pseudoniem van Pierre Culliford (1928 – 1992), een Belgische striptekenaar en scenarioschrijver. Recent geraakte hieromtrent evenwel ook bekend dat de Smurfen ook een toch wel vrij belangrijke link hebben met Herne in de persoon van Armand van Raalte, die de Nederlandstalige benaming introduceerde. En dat laatste blijkt toch wel een merkwaardige ontstaansgeschiedenis te hebben gekend.

Van Schtroumpf naar Smurf

Die vertaling van ‘Schtroumpf’ naar het Nederlands werd eind jaren ’50 bedacht door Armand van Raalte (°1913), een Nederlander die na zijn huwelijk met de Hernse Simonne Billiet in 1946 zijn intrek nam op de hoek in de Kerkstraat in een woning rechtover het huidig gemeentehuis. De originele verhalen waren in het Frans. Daarin werd de naam ‘Schtroumpf’ gebruikt. Pas enkele jaren later braken de ‘Smurfen’ ook internationaal door, waarbij de benaming in nog zo'n dertig verschillende talen werd geïntroduceerd. In de helft daarvan wordt het Nederlandstalige woord ‘Smurf’ gebruikt. Echtgenote Simonne was de zus van Richard Billiet, een toenmalig professor aan de Leuvense universiteit, en die in 1955 zijn ‘Toponymie van Herne’ publiceerde en in 1979 ereburger van de gemeente werd.

Armand van Raalte werkte in die tijd als vertaler bij de uitgeverij Dupuis die destijds gevestigd was in Marcinelle en later verhuisde naar de Centrumgalerij in hartje Brussel. ‘Smurf’ en ‘Smurfen’ als nieuwe Nederlandstalige woorden werden er door Armand dankzij een plotse ingeving lukraak uit de lucht gegrepen. In hun typisch taaltje vervangen de Smurfen immers onbelangrijke werkwoorden door smurfen. Van ‘Smurf’ werd dan ook het werkwoord ‘Smurfen’ afgeleid.

Veel genot heeft Armand van Raalte aan zijn uitvinding echter niet mogen beleven. Eind 1967 op 54-jarige leeftijd verongelukte hij toen hij met zijn bromfiets op weg was naar het station. Toen werkte hij al als vertaler bij de Europese Gemeenschap. Via hun kinderen Lucie en Francis gaven Armand en Simonne inmiddels het leven door aan vier kleinkinderen. Barbara Vos uit de Liezebeek was jammer genoeg het enige kleinkind van die vier dat Armand nog te zien kreeg. Van Raaltes dochter Lucie van haar kant heeft het er wel enigszins wat moeilijk mee dat de verschillende gemeentebesturen tot op heden nooit enige blijk van erkenning hebben betoond ten opzichte van de geestelijke en vindingrijke verdienste van haar vader rond het smurfenbestel.

Een paar mijlpalen uit de geschiedenis van ‘De Smurfen’

In 1951 liep de jong Peyo André Franquin, de geestelijke vader van Guust Flater tegen het lijf. Het was deze laatste die onderhandelde met Charles Dupuis om Peyo aan te nemen.

Naar analogie met de zeven dwergen uit Disney’s klassieker ‘Sneeuwwitje’ maakte Peyo van elke Smurf een ‘typetje’. Peyo en Robbedoes-hoofdredacteur Yvan Delporte merkten gaandeweg dat er veel potentieel zat in het Smurfenverhaaltje en zo kwamen zij op de idee om de blauwe wezentjes een eigen stripserie te laten beleven. Oorspronkelijk waren overigens bijna alle Smurfen mannen

Eind jaren vijftig maakten de Smurfen op initiatief van Dupuis ook hun entrée in de filmwereld. In eerste instantie zouden er 10 afleveringen van de Smurfen gemaakt worden die alle eerst werden uitgezonden door de RTB en daarna kortstondig in de bioscoop.

De eerste lange smurfenfilm dateert uit 1965 maar de meest succesvolle ‘De Fluit met de 6 Smurfen’ liet op zich wachten tot 1975.

Voor 2021 staat alleszins een nieuwe reeks van De Smurfen gepland. De reeks wordt dan gesponnen rond het smurfenuniversum. De producenten van de nieuwe reeks zijn Peyo Productions, Ketnet, TF1, OUFTIVI en Dupuis Audiovisuel.