19de eeuwse stoommachine werkt weer in BEERSEL

Minister van Onroerend Erfgoed en Vlaams Rand Ben Weyts heeft de volledig gerestaureerde stoommachine van de Herisemmolen voor het eerst weer in gebruik genomen. De imposante Bollinckx-stoommachine uit 1894 is een zeldzame erfgoedparel en een van de laatste werkende stoommachines in Vlaanderen, die in de voormalige Kartonfabriek Winderickx in Alsemberg (Beersel) machines aandrijft die ook uit de 19de eeuw stammen.
“We zijn ‘Fier op dat van Hier’. En dus zeker ook op dit uniek industrieel erfgoed in de Vlaamse Rand”, zegt Weyts. “Je kan hier echt de Industriële Revolutie komen opsnuiven: een belangrijk hoofdstuk uit het verhaal van Vlaanderen. We hebben daarom geïnvesteerd in de restauratie van de stoommachine”.

De Herisemmolen in de Beerselse deelgemeente Alsemberg heeft een geschiedenis die teruggaat tot 1321. Wat begon als een eenvoudige watermolen, evolueerde in de 19de eeuw tot een volwaardige kartonfabriek, aangedreven door de imposante Bollinckx-stoommachine uit 1894. Na de sluiting van de fabriek in 1940 bleven alle machines onaangeroerd en vandaag lijkt het alsof de tijd is blijven stilstaan. De 131 jaar oude stoommachine is vandaag een van de laatste zo goed bewaarde stoommachines in Vlaanderen. Door slijtage kwam de oude machine in 2024 echter stil te staan, waardoor ook de demonstratiefunctie van de molen verloren dreigde te gaan.

Minister van Onroerend Erfgoed en Vlaams Rand Ben Weyts heeft € 11.800 geïnvesteerd in een grondige opknapbeurt en heeft de volledig gerestaureerde stoommachine van de Herisemmolen nu officieel opnieuw in gebruik genomen. De restauratie kostte bijna € 15.000, waarvan Vlaanderen dus 80% financierde. De overige kosten werden gedragen door VZW Open Monumentenvereniging Herisem. Het industrieel monument wordt nu opnieuw opengesteld voor het publiek. Tijdens de Stoomdagen wordt de 131 jaar oude Bollinckx-stoommachine zelfs opnieuw onder stoom gebracht. De site van de Herisemmolen sleepte al verschillende erfgoedprijzen in de wacht en kan mede dankzij deze investering nog veel mensen inspireren.

“We wekken niet alleen een stoommachine opnieuw tot leven: we wekken hier in Beersel ook een stukje van onze geschiedenis opnieuw tot leven”, zegt Ben Weyts. “De papier- en kartonnijverheid was ooit erg belangrijk in Vlaams-Brabant. Wie hier binnenstapt, voelt meteen hoe het leven en werken in een 19de eeuwse papiermolen eraan toeging. Het is fantastisch dat we zulk erfgoed kunnen doorgeven aan volgende generaties”.

"We zijn blij dat onze machine terug in werking is”, zegt Philippe Winderickx van de VZW OMV Herisem. “Niets zo erg als een huis dat leeg staat of een machine dat niet draait: Het gaat kapot van niet te gebruiken. Onze satineerrollen hebben we nu helemaal terug moeten opschuren omdat ze al verroest waren door ze enkele maanden niet te gebruiken. Daarom is het belangrijk dat alles in beweging blijft. Dat maakt de ervaring van de 19de eeuw nog tastbaarder”.