NINOVE - ‘De opgeëisten van 1916’ in Ninoofse Oorlogsgazet en Het Land van Aalst
Vanaf oktober 1916 deporteerde de Duitse bezetter meer dan 1200 werkloze mannen van het toenmalige kanton Ninove naar werkkampen in Noord-Frankrijk. Tientallen hebben het niet overleefd. Een indrukwekkende studie van Georges Vande Winkel en Bart Merckaert haalt ‘de opgeëisten van 1916’ uit de vergetelheid. ‘De opgeëisten van 1916’ zijn de speerpunt van een uitgebreid herdenkingsprogramma, met onder andere ook een literair-muzikaal concert en een tentoonstelling.
In totaal pakten de Duitsers vanaf oktober 1916 hier en elders in België meer dan 120.000 mensen op. Zowat de helft werd naar Duitsland op transport gezet, de andere helft werd gedeporteerd naar het bezette deel van Frankrijk. De gedeporteerden kwamen bijna zonder uitzondering terecht in Zivil Arbeiter Bataillonen (ZAB). Ze moesten er infrastructuurwerken uitvoeren die de bezetter toelieten zijn oorlogsmateriaal en troepen vlot naar het front te verplaatsen. Vele ZAB’ers kwamen om van uitputting, honger en mishandelingen. In het kanton Ninove, dat bijna het hele huidige Ninove (met uitzondering van Voorde) omvatte, maar ook Denderhoutem, Denderleeuw en Iddergem, werden 1289 mannen opgeëist, zowat 3,5 % van de totale bevolking. Ze kwamen terecht in Noord-Franse kampen, onder andere in Joeuf, Labry, Conflans en Le Cateau. 68 van hen lieten het leven in Frankrijk of stierven na hun terugkeer ten gevolge van de ondergane mishandelingen.
‘De opgeëisten van 1916’ bleven in de geschiedenisboeken lange tijd onderbelicht. De gruwelen van de tweede wereldoorlog amper een generatie later hebben de oorlogsmisdaden van ‘oktober 1916’ uit het collectieve geheugen gewist. Georges Vande Winkel en Bart Merckaert brengen dar nu verandering in. Ze voerden de voorbije jaren een grondig onderzoek naar ‘de opgeëisten van 1916’ in het voormalige kanton Ninove. Dankzij hun indrukwekkende publicatie in het tijdschrift Het Land van Aalst gunnen de twee auteurs deze oorlogsslachtoffers weer de aandacht die ze verdienen. Maar ook de zevende editie van de Ninoofse Oorlogsgazet gebruikt ‘de opgeëisten van 1916’ als kernthema. Zo wordt het project een fijne samenwerking tussen de stad Ninove, de Ninoofse Oorlogsgazet en de Geschiedkundige Vereniging Het Land van Aalst, met steun van Erfgoedcel Denderland
‘Den grooten oorlog tussen de patatten’
Het project ‘De opgeëisten van 1916’ wordt op vrijdag 11 november 2016 om 19u30 voorgesteld in de Hospitaalkerk van Ninove. Aansluitend zorgt het duo Lien & Bart voor een literair-muzikaal concert. ‘Den grooten oorlog tussen de patatten’ combineert zelfgeschreven liedjes, waargebeurde verhalen, eigenhandig gecreëerde beelden en authentiek oorlogsmateriaal. Lien Kooijman (Antwerpen) en Bart Vanpeteghem (geboren en getogen in de Westhoek) bekijken op een unieke en speelse manier hoofdzakelijk de Eerste Wereldoorlog, maar ook andere conflicten én de actualiteit. Naast de liedjes en vertellingen kan je bijvoorbeeld kennismaken met heel wat oorlogsmaterialen, uiteraard onschadelijk, die Bart gevonden heeft in de velden van zijn kindertijd.
In de Hospitaalkerk loopt op dat moment de tentoonstelling ‘Boter bij de vis’ over de Belgen en hun voedsel tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Project ‘De opgeëisten van 1916’ - praktisch
vrijdag 11 november, 19u30 uur, Hospitaalkerk, Burchtstraat Ninove:
- voorstelling Ninoofse Oorlogsgazet 7 en ‘De opgeëisten van 1916’ van Het Land van Aalst
- ‘Den grooten oorlog tussen de patatten’ (toegang 5 euro)
Ninoofse Oorlogsgazet 7 kost 1 euro. Vanaf 14 november te koop in het stadhuis, het oud stadhuis en de bibliotheek van Ninove
‘De opgeëisten van 1916’ van Georges Vande Winkel en Bart Merckaert, themanummer van Het Land van Aalst, telt 104 blz en kost 5 euro. Vanaf 14 november te koop op de volgende plekken in Ninove en Denderleeuw:
- oud stadhuis, Oudstrijdersplein 6, Ninove
- bibliotheek, Graanmarkt 12, Ninove
- ’t Kasteeltje (dienst cultuur), Stationsstraat 7, Denderleeuw
- Administratief Centrum, Alfons De Cockstraat 1, Denderleeuw
De opgeëisten van 1916’ kan ook besteld worden bij de dienst cultuur van Ninove. Schrijf 5 euro over op rekeningnummer BE29 0017 1393 8264 van Cultuurforum Ninove, met als mededeling ‘1916 + adres’, en we bezorgen een exemplaar via de postbode.
zondag 27 november, 11 uur, Hospitaalkerk, Burchtstraat Ninove: ‘De opgeëisten van 1916’: aperitieflezing door Georges Vande Winkel & Bart Merckaert
Tentoonstelling ‘Boter bij de vis’: van 7 november tot 24 december, elke dag van 9.00 uur tot 17.00 uur; Hospitaalkerk, Burchtstraat Ninove
