NATUUR MET ZORG ‘Natuur en Gezondheid’ is het thema waarrond de 16 regionale landschappen werken in 2021
Natuur met zorg
Regionale Landschappen versterken de natuur; natuur versterkt de zorg
‘Natuur en Gezondheid’; dat is het thema waarrond de 16 regionale landschappen werken dit jaar. Met de Week van de Zorg voor de deur, vinden we het belangrijk om vergroening van de zorgsector onder de aandacht te brengen. Het is niet toevallig dat we net nu onze campagne ‘Natuur met zorg’ lanceren. Om zorginstellingen te inspireren werkten de regionale landschappen een inspiratiegids uit met concrete tips om de buitenruimte van de voorziening te vergroenen.
Over heel Vlaanderen werken regionale landschappen mee aan vergroening van zorginstellingen om de streekidentiteit te versterken. Adviesverlening en inspiratie aan de hand van expertise staan hierbij centraal.
“De wetenschap geeft steeds meer zicht op gunstige effecten van natuur voor de gezondheid. Voor mensen die zorg nodig hebben, maar ook voor het personeel, de bezoekers en de omwonenden van zorginstellingen”, zegt Hans Keune, professor bij de leerstoel Zorg en Natuurlijke Leefomgeving van de Universiteit Antwerpen en betrokken bij diverse projecten rond biodiversiteit en gezondheid. “De manier waarop is echter maatwerk. De brug slaan tussen wetenschap en praktijk is dan ook een grote uitdaging en ik ben blij dat de Regionale Landschappen die aangaan, gezien zowel participatie als natuur- en landschapskennis in hun DNA zitten.”
Natuur en gezondheid
Het is algemeen geweten: de natuur heeft een positieve invloed op mensen, zowel fysiek als mentaal. Natuur brengt rust, geeft nieuwe energie en zorgt dat je je beter in je vel voelt. Natuur is een plek om even je hoofd leeg te maken terwijl het tegelijkertijd ook een plek voor verbinding is. Het effect van de natuur op iemands gezondheid is het sterkst voor de meest kwetsbare groepen, bijvoorbeeld voor kinderen, ouderen, mensen met een langdurige ziekte of handicap. Niet verwonderlijk dat zorginstellingen steeds meer inzetten op vergroening van hun buitenruimte. Een natuurlijke omgeving rond zorgcentra verbetert de kwaliteit van de zorg én biedt voordelen voor de natuur. Tal van zorginstellingen kiezen om de groene buitenruimte therapeutisch in te zetten.
Regionaal landschap als expert
Omdat zorginstellingen vaak de expertise niet in huis hebben om de vergroening uit te werken, kunnen ze in landschappelijk waardevolle gebieden een beroep doen op een regionaal landschap. Deze vzw zet zich samen met partners in voor het behoud en de versterking van landschap, natuur en erfgoed. Regionale landschappen hebben een brede blik op de regio vanuit unieke terreinkennis. Door de kennis van de zorginstellingen en hun (tuin)therapeuten samen te brengen met de kennis van de regionale landschappen ontstaan er mooie projecten. Regionale landschappen zorgen steeds voor maatwerk op basis van lokale kansen om mensen in contact te brengen met streekeigen natuur en landschap.
Inspiratiegids
De mogelijkheden om de omgeving van een zorginstelling te vergroenen, zijn talrijk. Denk maar aan de aanleg vanrolstoeltoegankelijke paden met rustbanken en schaduwbomen, stilte- en belevingstuinen, natuurlijke bloemenweides, vijvers, uitkijkpunten, beweeg- en belevingsparcours voor bewoners, dementietuin, een dierenhoekje … Om zorginstellingen te inspireren werkten de regionale landschappen een inspiratiegids uit. Deze vertelt het verhaal van twee algemene ziekenhuizen, twee woonzorgcentra en twee psychiatrische ziekenhuizen die de buitenruimte van hun voorziening groen inrichten en dit groen inzetten in hun werking. Je komt te weten waarom zorginstellingen kozen voor vergroening, hoe ze geïnspireerd werden, hoe de samenwerking met het regionaal landschap en andere partners verliep. Elke zorginstelling geeft concrete tips voor collega’s om zelf aan de slag te gaan om een groenere omgeving te creëren.
Voorbeelden uit eigen regio
Ook in onze regio zetten zorginstellingen hun groenste beentje voor in samenwerking met Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei. Zo wordt in woonzorgcentrum Zilverlinde in Sint-Pieters-Leeuw volop gewerkt aan een belevingstuin. De belevingstuin zal therapeutisch ingezet worden, bijvoorbeeld voor reminiscentie. Bij deze methode halen dementerende bewoners aan de hand van geuren en kleuren herinneringen op. Daarnaast is het ook een plaats waar beweging centraal zal staan, zowel voor de bewoners als voor de buurt. “De kracht van dit project zit deels in de toegankelijkheid voor de buurt. Jong en oud worden samengebracht in een groene omgeving”, vertelt Ben Nechelput van Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei.
Nog in Sint-Pieters-Leeuw werd bij Revalidatieziekenhuis Inkendaal de weide voor de therapiepaarden natuurlijk ingericht, via een gemengde haag en een knotwilgenrij op het natste deel. Een natuurlijke inrichting biedt de paarden schaduw, bescherming tegen wind en regen en vormt een extra bron van ruwvoer. Bij deze inrichting was het erg belangrijk dat het zicht vanuit het ziekenhuis op de weide behouden bleef, aangezien het zien van de paarden voor veel patiënten een bron van rust vormt. Dit project is een mooi voorbeeld waarbij de natuur bijdraagt tot de gezondheid van mens én dier.
Ook in Lennik werken we succesvol samen met de zorgsector. Met Woonzorgcentrum Zonnestraal hebben we een dossier opgesteld om een groot deel van hun nieuw aangekochte percelen als een publiek toegankelijk natuur- en belevingspark in te richten, inclusief mentale rustpunten en sportieve en avontuurlijke uitdagingen. We maken gebruik van Vlaamse subsidies voor Groen in de Rand en werken samen met een lokale landschapsarchitect voor opmaak van de plannen en participatie van bewoners en buren. In samenwerking met de provincie hebben we in Lennik ook al een hoogstamboomgaard aangelegd bij woonzorgcentrum Keymolen (Armonea).
Meer dan zorginstellingen alleen
Uiteraard is meer natuur goed voor ieder van ons en goed nieuws voor vlinders, bijen, bloemen en vogels die blij zijn met deze biodiverse groene ruimtes. Regionale landschappen zetten ook in op natuurbeleving. Denk maar aan herstelplannen voor trage wegen en het uitbouwen van kwaliteitsvolle wandelgebieden. Zo kan je het landschap in alle seizoenen op zijn mooist verkennen.
Heb je als zorginstelling interesse in het vergroenen van de buitenruimte? Neem dan snel een kijkje in de inspiratiegids op www.land-zenne.be. Zorginstellingen in het Pajottenland en de Zennevallei die een idee hebben voor een concreet vergroeningsproject kunnen contact opnemen met Ben Nechelput, ben@pajot-zenne.be en 0496 03 61 76.
