Boeiend erfgoed: de Pajotse buurttram
In 2022 is het exact 50 jaar geleden dat de laatste tram door het Pajottenland bolde. Een ideale gelegenheid voor Sam Van Belle, om samen met de Gooikse heemkundige kring, De Lijn, en het trammuseum van Schepdaal, de tram opnieuw in het Pajotse landschap te plaatsen. Straffe plannen waar we graag meer over willen weten.
Hoe kwam je op het idee om iets te doen rond deze verjaardag?
Een paar jaar terug zag ik een artikel verschijnen van het Regionaal Landschap dat toen een oude PCC-tram aankocht in Antwerpen. Het plan wasom deze in te richten als een educatief labo op Paddenbroek, waar destijds ook een tramhalte in de buurt was. Alhoewel dit project in de vriezer zit, legde het toch de basis voor het idee om iets te doen rond 50 jaar tram. Tijdens de coronapandemie kwam ik al fietsend bovendien heel wat mensen tegen die nog herinneringen hadden aan de tram of straffe verhalen van hun ouders of grootouders wisten te vertellen. De tram is dan wel niet langer zichtbaar in het landschap, zijn geschiedenis leeft duidelijk nog wel.
Wat mogen we verwachten?In het verleden zijn er natuurlijk al tentoonstellingen geweest, maar voor deze verjaardag mag het wel wat meer zijn. Zo zijn we best heel blij dat er op de stelplaats in Leerbeek naast een foto-expo ook historische bussen te zien zullen zijn. Toch iets unieks om te komen beleven op een site die je anders enkel als pendelaar of werknemer van De Lijn zou bezoeken. Op de tramsite in Schepdaal zal rond die periode ook de restauratie van een tram, die bovendien echt in deze streek heeft gereden, worden afgerond. Reden te meer dus voor een feestelijke inhuldiging met een bijhorende tentoonstelling.
Waarom moeten we zeker naar de aansluitende expo in Paddenbroek komen?
Naast oude foto’s, zullen er ook objecten te zien zijn. We hebben het geluk dat we heel wat stukken uit de persoonlijke collectie van René De Loecker mogen tonen. Naast gepassioneerd, is René ook een echte kenner. Hij is de auteur van zowat alle publicaties over de tram in het Pajottenland. Zijn vader werkte in Leerbeek en hij kreeg de verhalen van kindsbeen mee. Voor de gelegenheid vergroten we ook alle foto’s uit, zodat je als bezoeker echt een idee krijgt van de tram in het Pajottenland. Bovendien gaan we ervoor zorgen dat je een totaalervaring met tramgeluiden, diorama’s … krijgt wanneer je de expo bezoekt. Er mag een beetje leven in zitten (lacht).
Vanwaar jouw interesse voor dat erfgoedstuk?
Ik heb 5 jaar in Oostende gestudeerd, waar de kusttram iedere dag in mijn leven aanwezig was. En ook vroeger, toen ik als kind met mijn grootouders naar zee ging, vond ik de tram nemen een leuke belevenis. Nu, ik ben zeker geen grote kenner of verzamelaar, maar de tram spreekt me wel aan. De letterlijke sporen die de sporen van de tram achterlieten, vormen vandaag een mooie wandelroute. Je kan je bijna niet inbeelden dat hier ooit een tram heeft gereden. Ook dat vind ik een interessant gegeven.
Heb je nog zotte dromen of plannen voor het tramerfgoed in het Pajottenland?
Het zou fijn zijn mocht de tram, of beter het tramerfgoed, opnieuw een maatschappelijke functie opnemen in de regio. Vroeger was de tram immers ook een sociaal gegeven: er werd al eens een kaartje gelegd op de tram, vriendschappen werden gesmeed op weg naar werk of huis … In de streek zijn de tramsporen dan wel niet bewaard gebleven, heel wat stelplaatsen zijn dat nog wel. Denk maar aan het ’Vetkot’, de gemeentelijke loods in Lennik. Waarom niet opnieuw leven brengen in die oude stelplaatsen en ze zo opnieuw een ontmoetingsfunctie geven? Een café, een restaurant … Ik weet van tramkenner Pierre Dedobbeleer dat in Koersel een oude stelplaats omgevormd is tot een brouwerij met café. Of een toeristische tramlijn lijkt me ook wel leuk (lacht). In Engeland zijn er zo wel verschillende voorbeelden, die bovendien rendabel zijn.
