De provincieraad keurde het Provinciaal Beleidsplan Ruimte Vlaams-Brabant goed. Dit beleidsplan geeft richting aan de ruimtelijke ontwikkeling in de provincie voor de komende 25 jaar. De nadruk ligt op zuinig ruimtegebruik, kernversterking en ruimte voor natuur en water.

De bevolking in Vlaams-Brabant groeit sterk terwijl de beschikbare ruimte dezelfde blijft. Bovendien is die kostbare ruimte ook nodig voor voedsel, natuur, wateropvang en recreatie. Zuinig en doordacht omspringen met de beschikbare ruimte is daarom noodzakelijk. De Vlaams-Brabander verplaatst zich ook alsmaar meer en te vaak met de auto. Dat heeft een zware impact op de veiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid in de provincie. ​

“Het Provinciaal Beleidsplan Ruimte Vlaams-Brabant geeft een antwoord op deze uitdagingen. Het ​ plan werkt een toekomstvisie voor de ruimte uit voor de komende 25 jaar. Deze visie moet richting geven aan de ruimtelijke ontwikkeling van de provincie”, zegt Ann Schevenels, gedeputeerde voor ruimtelijke planning.
​Duurzamer omgaan met ruimte
De provincie Vlaams-Brabant wil dat er in de toekomst compacter gaat gebouwd worden en dezelfde ruimte meer gebruikt gaat worden voor verschillende functies. Meer doen met dezelfde ruimte dus.Meer gaan wonen, werken en leven in de kernen van de steden en dorpen met behoud van de open ruimte ertussen moet de norm worden. Die kernen moet goed bereikbaar zijn met het openbaar vervoer en de fiets zodat de auto minder gebruikt moet worden. ​
​In deze kernen kunnen nieuwe woningen en voorzieningen, zoals, winkels, scholen en recreatie, in elkaars nabijheid gerealiseerd worden.

Daarnaast wil de provincie inzetten op een fijnmazig groenblauw netwerk. Het netwerk bestaan uit rivier- en beekvalleien, parken en bossen, bomenrijen, houtkanten of bermen, maar ook buffergroen in en rond bedrijventerreinen. Meer groen in de straten en pleinen en meer ruimte voor water dus. Dat ziet er niet alleen mooi uit, maar zorgt ook voor gezonde lucht en verkoeling. Zo wordt gezorgd voor verbindingen tussen grotere bos- en natuurgebieden en wordt de provincie weerbaarder gemaakt tegen de gevolgen van de klimaatverandering (droogte en overstromingen).

De provinciale visie moet uitvoering krijgen samen met Vlaanderen en de gemeenten. Om het plan werkelijkheid te laten worden neemt de provincie de rol van regisseur op: samenwerken zal immers noodzakelijk zijn voor de uitvoering van deze visie.
Resultaat van intens overleg en participatie
De provincie Vlaams-Brabant begon in 2014 met de voor­bereiding van dit plan. In 2020 organiseerde de ze een grote publieke bevraging over een eerste versie van het plan. In de ja­ren 2021-2022 werd intensief overlegd met de 65 gemeentebesturen en de Vlaamse overheid.

“Over ons ontwerpplan werd een breed openbaar onderzoek georganiseerd waarbij iedereen nog opmerkingen en suggesties kon inbrengen”, zegt gedeputeerde Ann Schevenels. “Het plan is daarna op basis van die opmerkingen en suggesties nog op een aantal punten bijgestuurd. 
​Taken provincie en gemeente bij afbakening kernen duidelijk vastgelegd
​​De belangrijkste bijsturing was dat de provincie wel de stads- en dorpskernen aanduidt maar de verdere typering van deze kernen erkent als taak van de gemeenten. De gemeente is immers het best geplaatst om haar kernen vorm te geven. De provincie zal daarbij een coördinerende en ondersteunende rol opnemen.

Als voorzet naar de gemeenten duidt de provincie wel een aantal dorpskernen aan als ‘strategisch’ omwille van hun betere ontsluiting met openbaar vervoer en/of de aanwezigheid van meer winkels, scholen en andere voorzieningen. Volgens de provincie is het in deze ‘strategische dorpskernen’ dat de toekomstige ontwikkelingslocaties voor wonen, werken en voorzieningen kunnen gezocht worden.
“Uit het openbaar onderzoek kwam ook naar voor dat er nog heel wat misverstanden waren over de provinciale visie”, zegt gedeputeerde Ann Schevenels. “Er werd een verkeerde indruk gewekt dat de provincie een heel sterke verdichting van bepaalde woongebieden voorstaat en bepaalde dorpskernen moeten uitgroeien tot voorsteden.”

Dit wordt nu expliciet tegengesproken in het definitieve plan. Dit plan stelt nu dat een relatief beperkte verdichting van het bestaande woongebied in de kernen voldoende is om de woonbehoefte in de toekomst op te vangen. De verdichting van woongebieden moet selectief en kwalitatief gebeuren met respect voor de omgevingskwaliteit en leefbaarheid. ​
Tijd voor actie
Het beleidsplan is nu definitief maar de uitvoering ervan is een werk van lange adem. Het plan geeft de visie van de provincie voor 2050. De komende jaren zal ingezet worden op de uitvoering ervan. Elke 5 jaar zal daarvoor een Actieprogramma Ruimte vastgelegd worden.

Ook voor de uitvoering van het plan blijft de provincie Vlaams-Brabant inzetten op participatie en gaat ze ideeën en suggesties verzamelen. ​
​Begin 2024 komt er een eerste ‘Ruimteforum’ waarop ideeën en suggesties voor actie van gemeenten, organisaties en burgers verzameld worden. Deze ideeën worden dan in de loop van 2024 geëvalueerd op een tweede Ruimteforum. De weerhouden ideeën en acties worden dan opgenomen in het Actieprogramma Ruimte 2025-2030. ​
Meer info: https://ruimtevoorvlaamsbrabant.be/