HERNE - Prijs aardappelen ook nachtmerrie voor de Pajotse boer

HERNE - Prijs aardappelen ook nachtmerrie voor de Pajotse boer - Familie Vandeerhaegen - © Deschuyffeleer

HERNE - Prijs aardappelen ook nachtmerrie voor de Pajotse boer - Raseveldstraat - © Deschuyffeleer

Landbouwers in de zuidwestelijke strook van het Pajottenland behoren niet echt tot de meest gedupeerden door de coronamaatregelen. Alhoewel! Dat is ook de mening van landbouwer/melkveehouder Jo Vanderhaegen: “Ik ben blij dat ik een landbouwer ben, zeker nu in deze hectische tijd. Het lijkt wel oorlogstijd, een oorlog met het coronavirus als gezamenlijke vijand. Wie had ooit gedacht dat een virus zoveel economische activiteiten zou stilleggen. Met daarbij ook nog de scholen dicht, de horeca haast volledig down, verzorgingshuizen met gesloten deuren, geen recreatie meer, ziekenhuizen en hun personeel die alarm slaan en het ergst van al die massa zieken en doden”.

Al vier generaties

“Ons bedrijf is sinds 1938 een gevestigde waarde in Druimeren, een eeuwenoud landbouwerskwartier in Herfelingen. Al vier generaties wordt de boerenstiel hier overgedragen van de ouders op de kinderen. Dat inmiddels de naam van De Bock ingewisseld werd voor Vanderhaegen bewijst dat ook dochter Paulette, mijn moeder en overigens ook gemeenteraadslid, door haar huwelijk met Eddy, ook een boerenzoon, de toch wel zware boerenstiel trouw is gebleven.

Onze boerderij is gespecialiseerd in melkvee, akkerbouw en ook thuisverkoop van aardappelen. Samen met mijn echtgenote Sarah, die er overigens ook nog een voltijdse job op nahoudt, run ik sinds 2014 hoofdzakelijk ons bedrijf. Bij gelegenheid is het hier dan ook alle hens aan dek waarbij mijn ouders en onze twee zoontjes van 7 jaar mee de handen uit de mouwen steken en de benaming van familiebedrijf meer dan sterk maken.

Klassieke landbouw primeert

Hier in Herne en zijn omgeving primeert nog steeds de echte landbouw waarbij het land wordt gebruikt voor de productie van voeding voor dier en mens. Onze boeren moeten het hebben van enerzijds teelten die rechtstreeks ten goede komen aan de eigen veestapel en in dezelfde zin van producten die door die veestapel worden geproduceerd. Hier gaat het dan hoofdzakelijk over melk en vlees. Anderzijds haalt de lokale landbouwer zijn inkomsten ook uit de opbrengst van zijn landerijen met in onze streek overwegend graan, aardappelen en suikerbieten en slechts sporadisch ook uit de verkoop van groenten en fruit. Dat heeft dan weer te maken met factoren zoals de grondsamenstelling, de tradities, de ligging tegenover de afzetmarkt en de maatschappelijke omstandigheden van het bedrijf met het accent op de beschikbare arbeidskrachten én de omvang van de eigen en gepachte gronden.

Gros van aardappelen naar verwerkingssector

Ons boerenwerk gaat in deze tijden echter gewoon door: de dieren verzorgen, mest op het land brengen, ploegen, zaaien ….. dat kan niet zomaar worden stopgezet. Wij leven immers volgens een cyclus die hoofdzakelijk bepaald wordt door de wetten van moeder natuur. Dat betekent evenwel niet dat ook wij niet in de coronaklappen delen.

Ook hier in het Pajottenland is het rechtstreeks kopen bij de boer een hype geworden. Meer en meer boeren maken van hun boerderijen hoevewinkels. Anderen plaatsen een groentekraam of een automaat waar je bijvoorbeeld aardappelen of melk kan afhalen. Voor de consument heeft die ‘korte keten-verkoop’ alleszins wel de voordelen van rechtstreeks van producent naar consument en van vers en duurzaam. En die praktijk maakt ook dat de lokale handel wordt gestimuleerd en er winst weet uit te halen. Ook wij verkopen een deel van onze aardappelen aan particulieren. Hier op ons bedrijf worden de zakken aardappelen trouwens nog met de hand gevuld waardoor er geen kwetsuren of blauwe plekken op de aardappelen voorkomen. Dit om een maximale kwaliteit te behouden en met trots kwaliteitsvolle aardappelen te kunnen aanbieden. Dit is echter een nevenactiviteit. Het gros van onze aardappelen gaat naar de verwerkingssector. Iedere aardappelboer heeft zo in de loop der jaren wel zijn vaste afzetter gekozen. Doorgaans worden hierbij, lang voor het rooien, contracten opgesteld waarbij er een akkoord is over onder meer de prijs en de leveringsmodaliteiten. In normale jaren biedt zo'n contract zeker een veiligheid maar in deze coronatijden wordt er gesproken om die contracten wegens overmacht te annuleren. Het is dus nog bang afwachten want het ergste hangt allicht nog boven ons hoofd.

Troebel vaarwater

Met onze aardappelteelt komen we nu wel terecht in troebel vaarwater waarin de coronagevolgen zwaar doorwegen. In de pers was en is de vrije val in de prijzen van de aardappelen frontpaginanieuws. Ook voor ons bedrijf, dat in het voorjaar nog zo’n kleine 8 hectare aardappelen plantte wordt dit allicht een domper op het jaarinkomen.

Aardappelen zijn inderdaad een goede teelt waarbij winst kan gemaakt worden, maar ook veel verlies. Bovendien zijn aardappelen, vooral door de weersomstandigheden met droogtes, hevige regen, hittegolven,…. ook een risicovolle teelt op gebied van kwaliteit en opbrengst.

Export is weggekwijnd

De Belgische aardappelsector kende de voorbije jaren een enorme groei Met bijna 6 miljoen ton aardappelen is België wereldwijd één van de grootste verwerkers van aardappelen tot friet, pureeproducten, chips, vlokken, granulaten of voorgekookte aardappelen. Dat alles steunt echter voor een heel groot deel op export. De verwachtingen voor het seizoen 2020 waren positief maar daar kwam vrij vlug verandering in. Met de alom sluiting van de horeca, de afbouw van grote sport- en andere evenementen en vooral de sluiting van de landsgrenzen staat die internationale handel in aardappelproducten evenwel nu ook op on hold.

Gezien het gros van de aardappelen op het veld pas in september wordt geoogst zou men kunnen denken dat het probleem zich intussen kan/zal oplossen. Niets is minder waar vermits alle stockageruimtes, bewaarschuren en koelcellen nog gevuld zijn met aardappelproducten die in normale omstandigheden al lang via de horecasector moesten verbruikt zijn. Ook de beschikbaarheid van containers en transport is ver van evident. Het is dus alsnog niet geweten wat er met de massa rooirijpe aardappelen later op het jaar moet en zal gebeuren. Het ineenstuiken van de prijzen is dus niet te wijten aan een pure overproductie maar wel aan de lockdown in zowel de industrie als de detailhandel waardoor de vraag volledig is weggevallen en het aanbod blijft groeien. Daarbij komt ook nog dat aardappelen een vers product zijn met een beperkte houdbaarheid.

Betaalbaar blijven voor de consument

In de volksmond wordt nogal wel eens gesproken over die massa aan subsidies die de boeren ontvangen vooral uit de Europese pot. Hieromtrent wil ik toch wel even meegeven dat onze verkoopprijzen nog steeds dezelfde zijn als 30 jaar terug en dat niettegenstaande de productiekosten thans veel hoger liggen dan toen. Wij zouden liever een eerlijke prijs krijgen voor onze producten dan gebruik te moeten maken van die subsidies. Maar Europa kan op die manier de essentiële voeding wel betaalbaar houden voor de consument.

Ook wij zijn uiteraard letterlijk en figuurlijk nog niet aan de nieuwe patatjes. Veel zal afhangen hoe deze coronacrisis haar beslag krijgt en of de weergoden ons de komende maanden nog enigszins gunstig gezind zullen zijn”.

Nadere info Jo Vanderhaegen 0478/66 36 96