De rijke levensloop en het indrukwekkend palmares van de Jaarmarkt HERNE
Met een dankbijeenkomst voor de medewerkers en voor de gewezen bestuursleden in het knusse Op 't Hof, het familiaal vleesvee- en akkerbouwbedrijf in de Hekstraat, doofde het jaarmarktcomité de kaars van de weeral op en top succesrijke 44ste editie van Jaarmarkt Herne. Dat treffen was meteen ook de gelegenheid voor het opmaken van een schets van de historiek van dat groots gebeuren dat telkenjare op pinstermaandag Herne op de (wereld)kaart zet.
De Jaarmarkt Herne is zonder enige twijfel de organisatie die jaarlijks groot-Herne het meest naam en faam weet aan te meten. Haar oorsprong is nauw verweven met de grote gemeentelijke fusiegolf uit 1976 waarbij Herne, Kokejane, Sint-Pieters-Kapelle en Herfelingen samensmolten tot één enkele landelijke entiteit met als eerste burgemeester Pierre Poelaert.
In buurgemeente groot-Galmaarden was er toen al in het centrum een prijskamp voor paarden, in Vollezele een prijskamp voor schapen en werd er ook met de idee geflirt in Tollembeek een prijskamp voor runderen op te starten waaraan ook Emiel Bombaert, Willy Carels en José Cornet uit het landbouwmidden en uit de toenmalige Hernse gemeentepolitiek verzocht werden mee te werken. Na afloop van een voorbereidende vergadering was de Hernse delegatie evenwel de mening toegedaan dat wat in Tollembeek zou mogelijk zijn ook in Herne zou kunnen. Ook bij het toenmalig nieuw (fusie-)gemeentebestuur met burgemeester Pierre Poelaert viel die gedachtegang in goede aarde.
Na enig beraad werd eind 1977 een ‘inrichtend comité van de jaarmarkt en prijskamp der fusiegemeente Herne’ samengesteld. Voorzitter werd dierenarts Victor Demel, ondervoorzitter Willy Carels, secretaris Pierre Somers (ook plaatselijke secretaris van de Veeziektenbond), schatbewaarder Albert Poelaert en de leden Nestor Allebosch, Emiel Bombaert, Theophiel Carels, Norbert D’Hooghe, Leopold Dierickx, Joris Krikilion, José Cornet, Fimin Temmerman, Jan Vandenbroeck, Aimé Vanderstocken, Theopiel Wayteck en Maurice Weverbergh. Zij kregen de versterking van de deskundigen Jean Hendrickx uit Oetingen (Gooik) voor de rundveeprijskamp en Marcel Van Ongeval uit Galmaarden voor de schapenprijskamp.
Pinkstermaandag 15 mei 1978 werd geprikt als datum voor de allereerste ‘Jaarmarkt Herne’. Het werd een kleine maar succesrijke markt met plaatselijke handelaars en met randanimatie van de Markruiters op een weide langsheen de Ninoofsesteenweg. Meteen kregen de 17 initiatiefnemers versterking van Ben Mignon, Cecile en Albert Langendries en Marie-Ange en Koen Rosier.
En zó groeide en bloeide niet alleen het ‘inrichtend comité’ maar werd ook de weide te klein zodat de jaarmarkt noodgedwongen eveneens beslag op de Ninoofsesteenweg diende te leggen . Naast een felle toename van het aantal dieren die deelnamen aan de prijskampen was er ook een enorme toename van het aantal exposanten. Die schaalvergroting was mede te danken aan de samenwerking met de vereniging voor rondreizende handel uit Brussel. Die deelname maakte dat nu ook de feestweide en de Ninoofsesteenweg niet langer volstonden. Zo werden gaandeweg ook het centrum, de Stationsstraat en het begin van de Edingsesteenweg ingepalmd.
Intussen kreeg ook het reclameboekje meer en meer corpus. Dat repertorium met vermelding van niet alleen de contactgegevens van alle standhouders maar ook van de vele sympathisanten kreeg bij de lokale bevolking dan ook stilaan de rol toebedeeld van lokale ‘gouden gids’. Ook werd de vriendenvereniging ‘inrichtend comité jaarmarkt’ een feitelijke vereniging met de naam ‘Jaarmarktcomité Herne’ en met een logo.
De tiende jaarmarkt (1987) is in rouw door het pas overlijden van haar voorzitter Victor Demel. Voor ook de eerste keer werd het een regendag. Voor editie 11 krijgt de jaarmarkt met Jean-Pol Demel een nieuwe voorzitter en wordt Jacqueline Roland, Victor’s weduwe erevoorzitter.
In 1996 komt er voor het eerst een ‘grote’ tent op de feestweide. Het jaar daarop wordt in die tent werk gemaakt van een eerste eetfestijn. Voor de editie van 2000 ontvangen alle leden de bekende groene polo en een bodywarmer met als kenteken het logo van de jaarmarkt. En vanaf 2002, de jaarmarkt bestaat dan 25 jaar, worden de activiteiten van de jaarmarkt gesponnen over 3 dagen.
Bij de 28ste editie (2005) krijgen de dierenkeuringen uitbreiding met een prijskamp voor ezels georganiseerd in samenwerking met Eddy Chabert van ezelstal Beverhof uit Bever. Meer en meer krijgt de jaarmarkt de erkenning die zij verdient.
De 30ste verjaardag (2007) wordt zelfs een vierdaags evenement. Op vrijdagavond is er een receptie, op zaterdag is er een seniorendag met als hoogtepunt het optreden van Kokher, op zondag het traditionele eetfestijn en zoals steeds op pinkstermaandag de jaarmarkt.
De editie 2009 moet evenwel leven met de nieuwe en strenge regels in verband met de IBR ((infectieuze bovine rhinotracheïtis) bestrijdingsmaatregelen. Een prijskamp voor rundvee kan dan niet meer. Die maatregelen gaan dan ook de runderenkeuring van de komende jaarmarkten drastisch hypothekeren.
Nog steeds net zoals bij het opstarten is de doelstelling van het jaarmarktcomité tweeledig. Enerzijds veeprijskampen organiseren waarbij de landbouw en de veehouderij centraal staan en anderzijds de bekendheid van Herne als plattelandsgemeente en als ‘Het Groen Kwadrant’ een duwtje in de rug te geven. Dat het comité daarbij de onvoorwaardelijke hulp en steun vanuit het lokaal bestuur geniet blijft al die jaren dan ook geen te verwaarlozen waarborg op succes.
In 2011 eist de roem van de jaarmarkt evenwel zijn tol. Zo mag zij uit veiligheidsoverwegingen niet meer uitbreiden. Dat jaar werd er ook voor de eerste keer een bijzonder nood- en interventieplan opgesteld door de brandweer en de intergemeentelijke noodambtenaar van het Pajottenland. Eén van de maatregelen was het bijkomend ophangen van luidsprekers om in noodgevallen het publiek afdoend te kunnen informeren.
In 2012 mochten Pierre Somers, José Cornet, Theofiel Wayteck en Léopold Dierickx, de toen nog resterende oudgediende stichters en bestuursleden, zich voor hun 35 jaar trouwe dienst beloond zien met een helikoptervlucht boven de jaarmarkt. Van uit de lucht konden zij zich zo een beeld vormen tot wat hun toenmalig basisidee, het opzetten van een landelijke jaarmarkt met veeprijskampen, had geleid.
Voor de 36ste editie (2013) van hun troetelkind pakten de organisatoren uit met enkele ingrijpende aanpassingen in het programma en in de inrichting van de stands en van de feestterreinen. Zo verhuisde een groot deel van de stands van de Edingsesteenweg naar de Ninoofsesteenweg. Daardoor kwam de grote feesttent opnieuw meer centraal in het gebeuren te liggen. Een grote schare toeschouwers troepte toen ook samen rond het terrein voor het touwtrekken, dat zo een opmerkelijke revival in het Pajottenland mocht optekenen.
In 2014 kon zelfs een fikse onweersbui aan het eind van de voormiddag ook de 37ste editie van de jaarmarkt niet weerhouden van een overrompelend succes. In 2015 kwamen menwedstrijden voor één-, twee- en vierspannen voor trekpaarden, met ook Noël Debeuf van de stal Steenhout uit Vollezele, het zo al uitgebreid programma aanvullen. Ook die wedstrijden wisten meteen veel kijklustigen te bekoren.
Zoals gebruikelijk blijft het team van voorzitter Jean-Pol Demel al die jaren haar succesformule trouw met meer dan 500 standhouders, prijskampen voor schapen en runderen, een uitzonderlijk aantrekkelijke tentoonstelling van de nieuwste landbouwmachines en allerlei attracties voor jong en oud langs het parcours en op de jaarmarktweide. En telkenmale mocht de pers ‘Jaarmarkt Herne eens te meer een overdonderend succes’ blokken.
Voor de 40ste editie (2017) bewees een verjongde bestuursploeg dat de overgenomen organisatiefakkel van de pioniersploeg ook de komende jaren in goede handen berust. Merkwaardig was dan alleszins ook de aanwezigheid op de jaarmarkt van wijnboer Alain Castello, de burgemeester van de Franse gemeente Villesèque-des-Corbières, die gelegen is in de Aude in de streek van de Languedoc-Roussillion en in het arrondissement Narbonne.
Voor de 41ste (2018) editie werden de beden ten aanzien van de weergoden van én voorzitter Jean-Pol Demel én burgemeester Kris Poelaert maar gedeeltelijk verhoord. Maar geen nood…… niettegenstaande de zon ietwat later op het appel verscheen bleven de bezoekers met duizenden en duizenden en van heinde en verre toestromen. Tijdens de openingszitting bracht de voorzitter ook postuum hulde aan de toen overleden Théo Wayteck . Die was indertijd nog mee stichtend lid van het comité. Nu blijft nog enkel Léopold Dierickx als stichtend lid van eertijds over. De landbouw met zijn uitgebreid machinepark was dat jaar volgens kenners goed voor een tentoongesteld kapitaal van nagenoeg 7 miljoen euro.
In 2019 - in de nasleep van de moordende terreuraanslagen – kreeg ook het Herns massa-evenement bijzondere regels opgelegd. Ook de feestweide waar de veeprijskampen doorgaan diende voor de deelnemers steeds vlot bereikbaar te blijven terwijl de politiemensen van hun kant, in het kader van de terreurdreiging, controleposten dienden te bezetten. Het was zoals steeds de politie Pajottenland met een team van meer dan 20 medewerkers die toen met verscherpte maatregelen instond voor het controleren van de toegangen en het verzekeren van de openbare veiligheid.
Tot de eerste dagen van maart 2020 waren de voorbereidingen voor de 43ste editie van de Jaarmarkt Herne nog volop aan de gang. Corona-omstandigheden maakten echter dat de eerstkomende editie van dit massagebeuren met inbegrip van de veeprijskampen en de menwedstrijden op pinkstermaandag 1 juni 2020 echter NIET konden doorgaan. Ook in 2021 was de jaarmarkt in dat zelfde ziek bedje gelogeerd. Voor de feitelijke 43ste editie was het dan ook wachten tot vorig jaar. In de aanloop naar de jaarmarkt van dat jaar was het voor het organiserend comité enigszins nog de kat uit de boom kijken. Een jaarmarkt vraagt immers maandenlange voorbereidingen en met de geldende sanitaire beperkingen die begin dat jaar nog van kracht waren was alles nog mogelijk maar niets was zeker. “Niet gemakkelijk maar moeilijk gaat ook”, dacht het jaarmarktcomité. En zo geschiedde.
De gekende uitspraak van zowel voorzitter Demel als van burgemeester Poelaert ‘Met de joarmet in Jeirn reiget ni geirn’ was deze keer nipt maar toch terug aan de orde. Het werd dan ook weerom een succesrijk verhaal met een massa bezoekers maar naar huis gaan met zonnebrand was er die keer toch niet bij. De jaarmarkt 2022 werd op gang getrokken met een druk bijgewoond jaarmarktcafé. Dat jaarmarkcafé kwam er ter vervanging van het jaarlijks eetfestijn.
Ook dit jaar schoot de jaarmarkt Herne met zijn tienduizenden bezoekers terug een oppergaai af. Ze is en blijft een supermarkt, een kermis, een braderie, een foor, een handelsbeurs, een pretpark, een feestzaal, een expohall, een muziekfestival, een dierentuin, een paardenparade en een dierenkeuring bij uitstek. En dit alles en voor iedereen gratis toegankelijk. Aan dat lijstje mag gerust ook nog toegevoegd worden een jaarlijkse rendez-vous plaats voor familie-, vrienden- en buurtkringen en een ellenlang eet-en drankbuffet om zelfs ‘de langste toog van de wereld’ op de Oude Markt in Leuven’ eventjes jaloers te maken.
Intussen is het initieel ‘inrichtend comité’ met in zijn kielzog het jaarmarktcomité onderhevig geweest aan een doorlopend komen en gaan van leden en bestuursleden. Vijf pijlers kregen intussen de titel van erelid. Dat zijn Jacqueline Demel, José Cornet, Marcel Van Ongeval, Theophile Carels en Koenraad Rosier. Elf keer moest de jaarmarktorganisatie jammer genoeg ook een overlijden betreuren. Chronologisch zijn dat Victor Demel, Emiel Bombaert, Albert Poelaert, Willy Carels, Jan Vandenbroeck, Jean Hendrickx, Marie-Ange Cornet, Noëlle Poelaert, Theo Wayteck, Pierre Somers en Joris Krikilion.
De huidige ploeg van het jaarmarktcomité is in handen van voorzitter Jean-Pol Demel, de bestuursleden Leopold Dierickx, José Deschuyteneer, Koen Biesemans en Johann Rosier en de leden Frank Vandenbroeck, Albert en Cecile Langhendries, Johnny Van Cotthem, Alain en Kathleen Nerinckx, Marc en Martine Somers, Patrick Somers, Yves en Gerda Carels, Lieven en Maud Vermaele, Stefaan Paduaert, Sara Rakuscek en Henk Carels..
Bijgaande foto van fotograaf Koen Rosier dateert vermoedelijk uit eind jaren ’70. Van links naar rechts 1 Jan Vandenbroeck, 2 Willy Carels, 3 Theophiel Carels, 4 Maurice Weverbergh, 5 Denis Delarbre, 6 Richard Coppens, 7 Victor Demel, 8 Nestor Allebosch, 9 Josè Cornet, 10 Pierre Somers, 11 Pierre Poelaert ,12 Firmin Temmerman, 13 Jean Hendrickx, 14 Emiel Bombaert, 15 Marcel Van Ongeval en 16 Albert Poelaert.
