PAJOTTENLAND – Welke gemeentebesturen schenken zich alsnog een premie van 500€ per inwoner? Een nuchtere bedenking!

PAJOTTENLAND – Welke gemeentebesturen schenken zich alsnog een premie van 500€ per inwoner? Een nuchtere bedenking! - © Godelieve Deschuyffeleer

De echte fusievlam lijkt alsnog niet overgeslagen op de Pajotse gemeenten. Her en der in Vlaanderen fusioneren wel gemeenten, hoofdzakelijk drager van de CD&V-stempel, op vrijwillige basis en rijven die zo bijzonder vlot de aanlokkelijke premie van 500€ per inwoner van minister van Binnenlands Bestuur Liesbeth Homans (N-VA) binnen. Die had aangegeven dat de gemeenten, die uiterlijk 31 december 2017 te kennen gaven in de loop van 2018 te willen fusioneren om zo vanaf 2019 een nieuwe gemeenteraad te kunnen uitmaken, daarop recht zouden hebben.

Financiële bonus van 500€ per inwoner

Vanuit de Pajotse gemeenten, toch ook vooral van CD&V-stempel, kwam begin dit jaar wel de boodschap dat zij een heldere fusie alsnog niet zagen zitten en eerder voluit zouden gaan voor een duistere ‘associatie’ onder de vorm van een doorgedreven intergemeentelijke samenwerking. Nochtans is de algemene verwachting dat, mede door de overheveling van een vrij omvangrijk pak bevoegdheidsdomeinen vanuit de provincies naar Vlaanderen, het takenpakket van de gemeenten in de toekomst nog zou aangroeien en zo dan ook een voor de hand liggende gedwongen fusiedans van gemeenten zou inleiden. Geen vrijwillige fusiekeuze derhalve meer voor de gemeenten zelf maar wel vanuit de Vlaamse overheid opgedrongen dictaatfusies. Ook zou er in dat scenario geen sprake meer zijn van de 500€ per inwoner voor de aflossing van de gemeenteschulden.

Het onderzoekscentrum VIVES van de KUL deed alvast eerder in 2014 al in een briefing een toch wel verrassend voorstel van gemeentefusies die als input kan dienen in de desbetreffende discussies die allicht in de volgende Vlaamse Regering gevoerd zullen worden. VIVES ontwikkelde daarvoor een algoritme, waarmee Vlaanderen omgevormd kan worden van de huidige 308 gemeenten tot 152 'nieuwe' gemeenten. Volgens die studie is het voorstel om Bever, Galmaarden, Gooik, Herne en Pepingen laten deel uit te maken van de nieuwe fusie Groot-Halle. Dit ambitieus voorstel vergt toch wel ernstig voorbehoud eerst en vooral op gebied van uitgestrektheid maar ook op gebied van socio-economische cohesie van de betrokken gemeenten. Lennik dan weer zou in een fusie met Dilbeek betrokken worden. Nuttig om weten is ook dat vanuit verschillende hoeken het minimaal aantal inwoners voor een nieuwe fusiegemeente wordt ingeschat op 15.000.

Zuidwestelijke uithoek van het Pajottenland

Bij het bekijken van de mogelijkheden botst men in de zuidwestelijke uithoek van het Pajottenland alvast op de grens met Wallonië. En zo komt in een vrijwillige en aanvaardbare fusie op basis van minimaal 15.000 inwoners in eerste instantie een fusiemogelijkheid tussen Bever (2.150 inwoners), Galmaarden (8.700 inwoners) en Herne (6.600 inwoners) om de hoek kijken. Stelt zich daarbij uiteraard het probleem van de taalfaciliteiten in Bever maar dat euvel blijkt ook wel oplosbaar te zijn naar analogie met wat er op dat vlak in de politiezone Pajottenland gebeurt. De drie gemeenten samen zouden zo dan uitkomen op een inwonersaantal van om en bij de 17.450, goed voor een tegemoetkoming vanuit de Vlaamse overheid van in totaal om en bij de 8.725.000€.

Met zijn 17.450 inwoners zou de nieuwe gemeenteraad voor de fusiegemeente Bever, Galmaarden en Herne nog slechts 27 raadsleden dienen te tellen tegenover nu nog in totaal 47 met 11 in Bever, 19 in Galmaarden en 17 in Herne. Bovenop de toch wel vrij grote socio-economische eenheid, de besparingen op gebied van overhead en de verdere opbouw van expertise bij het nieuw gemeentebestuur, zou de nieuwe fusiegemeente ook nog rechtstreeks meerdere win-win-win toestanden opleveren. Zo telt Herne onder meer een gebruiksvriendelijke sporthal die toch ook al vrij veel wordt benut door inwoners van Bever en Galmaarden. Met het Baljuwhuis in Galmaarden zou de nieuwe fusiegemeente ook alvast een kleine cultuurtempel herbergen, die trouwens ook nu al wordt benut door verenigingen uit Bever en Herne. Galmaarden kan ook nog bogen op een ruim en klantvriendelijk containerpark en op een ruim en modern ingericht gemeentehuis en dito OCMW-lokalen.

Eén van de argumenten om zich te kanten tegen een fusie is dat het bestuur niet meer dicht genoeg bij de burger zou staan. Maar in het huidig leefpatroon van de bevolking met een grotere mobiliteit en een alsmaar voortschrijdende digitalisering van de leefvormen in de maatschappij kan ook dat geen onoverkomelijke hinderpaal meer uitmaken. Bovendien kunnen er, naar het model in Geraardsbergen, ook nog steeds dorpsadviesraden ingesteld worden om het contact met de bevolking in de kernen te behouden.

En verder?

Verderop kan ook nog uitgekeken worden naar Pepingen (4.400 inwoners), dat alhoewel dicht tegen Halle gelegen en aangewezen, met zijn landelijk karakter toch ook nog zou kunnen ingepast worden bij de mogelijke fusie van Bever, Galmaarden en Herne.

Gooik (9.200 inwoners) en Lennik (9.000 inwoners) daarentegen lijken een alsmaar groter wordend stedelijk karakter te vertonen en lijken zo alsmaar moeilijker inschuifbaar in een fusie van landelijke gemeenten zoals Bever, Galmaarden, Herne en mogelijks ook Pepingen te worden. Ook riskeert het geheel dan ruimtelijk ietwat te uitgestrekt te worden.

Wie neemt de handschoen op?

Welk bestuur durft dan ook de handschoen op te nemen om minstens een dergelijke fusiedraad te onderzoeken en mogelijks rechtstreeks de besturen en uiteraard ook onrechtstreeks de inwoners onder de vorm van minder gemeentelijke belastingen te voorzien van een welgekomen premie van 500€ per inwoner?