BEERSEL - Politieagenten niet langer uitsluiten van verkiezingen
Vandaag mogen politieagenten nog steeds niet deelnemen aan lokale of nationale verkiezingen. Volgens N-VA-Kamerlid Ben Weyts beschouwt deze achterhaalde wet politieagenten als tweederangsburgers. Met een wetsvoorstel wil hij het mogelijk maken dat alleszins lokale politieagenten mogen kandideren voor de gemeenteraad en de provincieraad indien de gemeente of provincie buiten de politiezone ligt waarin ze werken. Politievakbond VSOA reageert alvast verheugd.
De Wet op de Geïntegreerde Politiedienst verbiedt politieagenten kandidaat te zijn voor een politiek mandaat. In de memorie van toelichting bij de wet luidt het: “De geloofwaardigheid van een politiedienst en dus het vertrouwen van de burgers in die dienst, berusten op de volstrekte onpartijdigheid van zijn leden die de hoedanigheid van politieambtenaar hebben. Er moet worden geëist dat niets in hun gedragingen afbreuk kan doen aan dit vermoeden van onpartijdigheid. […] Het is dus wel degelijk verboden om openlijk een politieke mening te verkondigen, maar niet om zich eenvoudig aan te sluiten bij een politieke partij noch om aan een andere politieke activiteit deel te nemen die geen publiek karakter heeft.”
“Vanzelfsprekend moeten politieambtenaren onpartijdig zijn in de uitoefening van hun functie. Maar daarbuiten moeten zij toch net als elke andere burger hun politieke rechten kunnen uitoefenen. Het huidig verbod gaat veel verder dan noodzakelijk is om de onpartijdigheid te garanderen en ontzegt een bepaalde categorie van burgers fundamentele politieke rechten op basis van hun professionele activiteit” stelt Weyts.
Voor militairen werd de onverkiesbaarheid voor lokale en provinciale mandaten reeds eerder opgeheven.Toen luidde het dat de volledige uitsluiting van militairen van de democratische besluitvorming al te zeer hun politieke rechten beperkte, getuigde van wantrouwen tegenover de militairen en door geen enkel objectief criterium gestaafd werd . Het toenmalige Arbitragehof stelde in dat verband: “De verkiesbaarheid is een fundamenteel recht in een democratische samenleving. Zij kan slechts het voorwerp zijn van bijzondere beperkingen, die, zelfs al zijn ze indirect, verantwoord moeten zijn inzonderheid door specifieke vereisten die onontbeerlijk zijn voor de uitoefening van een bepaalde functie. De naleving van het grondwettelijk gelijkheids- en niet-discriminatiebeginsel vergt dat de beperkingen die aan een categorie van personen worden opgelegd niet verder reiken dan noodzakelijk is om het beoogde doel te bereiken. De evenredigheidstoetsing moet bijzonder stringent zijn wanneer een grondrecht wordt aangetast.”
Volgens Weyts gaat ook wat politieagenten betreft, de algemene onverkiesbaarheid veel verder dan het doel van de onpartijdigheid in de uitoefening van de functie en gaat het ook hier om een ongeoorloofde, disproportionele inperking van politieke rechten.
Het Vlaams parlement besliste trouwens al om op het lokale niveau komaf te maken met de onverkiesbaarheid van bepaalde politieambtenaren. Alleen de leden van het korps van de politiezone waar de gemeente toe behoort kunnen geen deel kunnen uitmaken van de gemeenteraad. Een Vlaams decreet laat de verkiesbaarheid van lokale politieagenten dus toe maar een Belgische wet verbiedt ze nog steeds.
Het Beersels Kamerlid dient dan ook een wetsvoorstel in dat de federale wet aanpast en lokale politieagenten de mogelijkheid biedt om te kandideren voor een gemeentelijk of provinciaal mandaat, zolang het gaat om een gemeente of provincie buiten de politiezone waar ze werken. Weyts’ regeling vermijdt meteen ook problemen met het politiek gezag over en het toezicht op de politiediensten. Voor het uitvoeren van haar opdrachten van bestuurlijke politie, staat de lokale politie immers onder het gezag van de burgemeester (art. 42 WGP). Het is dan ook logisch dat de lokale politieambtenaren niet kunnen kandideren voor een lokaal mandaat in een gemeente die deel uitmaakt van de politiezone waarin ze professioneel actief zijn. Zonder dit verbod zouden politieambtenaren een politieke functie kunnen uitoefenen waarbij ze rechtstreeks toezicht houden op hun eigen werking of zichzelf instructies kunnen geven.
De mogelijkheid tot kandidaatstelling hang dus ook af van het werkingsgebied van de politieambtenaar. Leden van het operationeel kader van de federale en de lokale politie zijn volgens de wet bevoegd om hun opdracht te vervullen op het hele grondgebied. De Wet op het politieambt (art. 45, 2e) stelt echter ook dat politieambtenaren van de lokale politie hun opdracht in principe vervullen op het grondgebied van de politiezone.
Leden van de federale politie blijven in het N-VA-voorstel daarom uitgesloten van het recht om te kandideren omdat zij hun opdracht in principe vervullen op het gehele grondgebied. Op grond van dezelfde redenering worden alle politieambtenaren ook nog steeds uitgesloten van federale politieke mandaten omdat die betrekking hebben op het hele grondgebied.
“Mijn voorstel is niet te nemen of te laten, elk gesprek is mogelijk. Maar fundamenteel moet komaf gemaakt worden met het wantrouwen van de wet tegenover politieagenten. Voor alles en nog wat moeten ze een voorbeeldrol spelen maar als het gaat over politieke rechten, dan worden ze door de wet beschouwd als tweederangsburgers” besluit het Kamerlid. Politievakbond VSOA is alvast verheugd over het initiatief. In een brief liet voorzitter Jan Schonkeren weten dat zijn vakbond Weyts’ voorstel voluit steunt.
