Hoornaars zijn ook neergestreken in het PAJOTTENLAND
Wat de plaatselijke imkers enkele maanden terug vreesden is intussen ook gebeurd. Ook in het Pajottenland zijn zowel de Europese- als de Aziatische hoornaarpopulatie opgedoken en groeien beide populaties gestaag aan. Imker Frans Vanden Bosch uit Herfelingen ziet alsnog geen einde komen aan die voortschrijdende plaag en roept dan ook iedereen op mee te werken aan het opsporen en het vernietigen van de voor de honingbijen enorm schadelijke en invasieve wespengroep. Als ervaren imker heeft Frans Vanden Bosch er alvast geen goed oog in: “Mijn bijenkorven in Pepingen stellen het heel goed. Mijn bijenvolken in Herfelingen daarentegen hebben al het bezoek gekregen van meerdere ongevraagde en ongewenste bezoekers. Gelukkig werd in de buurt een hoornaarsnest ontdekt en verdelgd. Sindsdien behoor ik tot de gelukkigen waarvan de bijen verder ontsnappen aan de moordzuchtige invasie van die monsterwesp”.
Nesten opsporen
Imker Frans Vanden Bosch is 73 en al ruim driekwart van zijn leven iemand die de bijen, hun gedrag, hun noden, hun sterktes en zwaktes sinds jaren nauwkeurig bestudeert en analyseert. Hij is niet alleen een notoir imker, hij kweekt ook bijen en dan vooral koninginnen. Zijn zelfstudie, aangevuld met wetenschappelijke gegevens, maakt dat hij in het wereldje van de imkers aangezien wordt als een ervaren man die weet wat hij doet en zegt. Hij waarschuwt dan ook: “Er heerst momenteel veel schrik onder de imkers. Het probleem komt immers stelselmatig dichterbij en wordt steeds groter. Wanneer de hoornaars een honingkast vinden, gaan ze er continu blijven rond vliegen. Ze wachten letterlijk op de bijen die terugkeren naar de kast om ze te onderscheppen. Als de bijenkast zo in het vizier komt te staan van een aantal hoornaars is grote schade onvermijdelijk. Zo’n 50 à 100 slachtoffers per dag vermenigvuldigd met een aanzienlijk aantal rondvliegende hoornaars maakt dat men tot honderden dode bijen per dag kan komen”.
Verhelpen aan die toestand blijkt niet eenvoudig: “Hoornaars vangen en doden is dweilen met de kraan open. Wel doeltreffend is het opsporen van hun nest. Die nestopsporing gebeurt met minstens 2 lokpotten en minstens 1 getekende hoornaar. Men vangt een hoornaar, tekent hem en lost hem voorzichtig op de lokpot zodat hij zich zonder enige moeite kan tegoed doen aan het lekkers. Men observeert geduldig zijn vliegrichting. Na een redelijk aantal heen- en terugvluchten plaatst men dan de tweede lokpot op enige afstand verder maar altijd in de richting van zijn wederkerende vluchten. Door de potten steeds verder te verplaatsen komt men zo steeds dichter en dichter bij zijn nest. Een tijdrovende onderneming maar het werkt”.
Bestrijden
Als exoot maakte de hoornaar zes jaar terug voor het eerst zijn opwachting. Sindsdien verspreidde het beestje zich razendsnel over heel Vlaanderen. De Aziatische hoornaar staat overigens sinds augustus 2016 op de lijst van de Europese invasieve exoten. De lidstaten van de Europese Unie zijn verplicht de soort bij waarneming te vernietigen. De website www.waarnemingen.be heeft een speciaal meldpunt opgestart om de gevallen in kaart te brengen. De laatste weken werden zo op sommige dagen meer dan 20 meldingen gedaan.
Ook in België doet de overheid een inspanning om financiële middelen ter beschikking te stellen voor de bestrijding. Eén Aziatische hoornaar kan immers gemakkelijk een heel bijennest uitmoorden. Een aantal studies in landen die al langer met de invasieve exoot te maken hebben wijzen er daarbij op dat de schade aan de honingbij onmiskenbaar is. Zij moeten dus snel worden bestreden als men niet wil dat de ecologische balans ook in ons land ernstig wordt verstoord. De vraag is natuurlijk hoe?
Een paar weetjes over de Aziatische hoornaars:
- Zij lijken op fel uit de kluiten gewassen wespen met een zwart fluwelig borststuk en een wespentaille
- Ze hebben zwarte poten met opvallende gele uiteinden en hebben een oranje-rode kop
- In zijn leefgebied heeft de soort zich gespecialiseerd in het vangen van honingbijen, maar daarnaast worden ook vliegen, sprinkhanen, vlinders en wespen verschalkt.
- Hoornaars kunnen agressief reageren als iemand te dicht bij hun nest komt. Steken van hoornaars zijn pijnlijker, want ze hebben een langere angel
- Het papieren nest is geel tot roodbruin van kleur en vertoont een strepenpatroon met lichte en donkere kleuren.
- Net als veel andere wespen maakt de Aziatische hoornaar jaarlijkse nesten. Het nest wordt in het voorjaar gestart door een bevruchte koningin die succesvol overwinterd heeft.
- De koningin start in haar eentje met de bouw van een primair nest en zal de eerste werksters zelf grootbrengen.
- Daarna helpen de nieuwe werksters met de verzorging van het broed en het aandragen van voedsel. In een seizoen kan een nest enkele duizenden werksters voortbrengen.
- Hoornaars gebruiken gif om bijen te doden die zij vervolgens met de kaken vermalen tot een papje en aan de larven voeren.
- In de nazomer worden ook mannetjes en nieuwe koninginnen geproduceerd. Na de paring sterven de mannetjes. De bevruchte koninginnen gaan vervolgens op zoek naar een plekje om te overwinteren.
- Aziatische hoornaars kunnen enkele tientallen tot honderden koninginnen per jaar produceren, wat meteen verklaart waarom deze soort zo succesvol nieuwe gebieden koloniseert.
- Hoornaars vliegen ook 's nachts en komen dan op kunstlicht af.
- Werksters zijn tot 25 mm groot, koninginnen worden 30 mm. De Aziatische hoornaar is daarmee iets kleiner dan de Europese hoornaar
- Hoe hoger de luchttemperatuur hoe verder wespen zich van hun nest wagen. Doorgaans is deze afstand evenwel niet groter dan enige honderden meters tot maximaal 1 km.
Totale vernietiging van de nesten
“De enige manier om de opmars van de Aziatische hoornaar effectief te vertragen is door een totale vernietiging van de nesten. Die nesten zijn te vergelijken met een grote grijs tot zeer lichtbruine tol met een elliptische vorm en met cirkelvormige en golvende lagen. Het nest wordt gemaakt van vezels die van bomen worden geknaagd. Het nest bestaat uit meerdere raten. Anders dan bij de ver verwante honingbij het geval is, valt er in het nest van de hoornaar geen honing te vinden. Het is doorgaans voorzien van een opening aan de onderkant. De nesten van de Aziatische hoornaar zijn meestal te vinden in hoge bomen in zowel stedelijke als landelijke omgevingen, maar ook andere locaties kunnen de rekening maken. Een nest bevat tot ongeveer 1000 wespen, inclusief de larven.
Bij de verdelgingproces is het van kapitaal belang dat ook wandelend en rondkijkend Vlaanderen de imkerij ter hulp komt. Hoornaars en meer bepaald de Aziatische hoornaar zijn mooie beestjes maar ook mooie beestjes kunnen veel kwaad veroorzaken”, aldus nog een alerte en verontruste Frans Vanden Bosch.
Meldingen van nesten in de streek en meer info kan steeds bij Frans Vanden Bosch (0472/64 85 13). Hij is ook te volgen op deze facebookpagina
