DILBEEK - Breekbaar schoolerfgoed in ere hersteld
Glasramen: al sinds de middeleeuwen zorgen ze voor magie door het samenspel van licht, kleur en motief. Je komt ze niet alleen tegen in kerken of majestueuze burgerwoningen, maar ook in scholen. Isabelle Decallonne restaureerde de glas-in-loodramen van het Regina Caeli instituut te Dilbeek. Ze werkte er niet alleen in de ‘Bonte Zaal’, maar stond er ook enkele uurtjes voor de klas.
Je leerde je stiel van het restaureren van glasramen niet in een klassiek klaslokaal. Kan je hier iets meer over vertellen?
Eerst en vooral beschouw ik mezelf vooral als een ‘glasraam-maker’. De wereld van het glas-in-lood is namelijk ontzettend divers en telt tal van expertisedomeinen. Zo heb je om te beginnen het middeleeuws glas met grisailles en gebrandschilderde motieven. Dit historisch glas restaureren is echt een vak apart, een hele wetenschap zelfs, waarvoor je je enkel in het buitenland kan specialiseren. Daarnaast kent het glas-in-lood ook heel wat verschillende technieken, glassoorten en materialen. Het is dus niet zo eenvoudig om bij het beroep van ‘glasraam-maker’ uit te komen. Na een eerste carrière in de muziek- en cultuursector besloot ik me enkele jaren geleden te heroriënteren. Zo kwam ik terecht in het Gentse atelier Mestdagh en startte ik de opleiding kunstambachten aan de academie in Anderlecht. Maar het is vooral door het te doen dat ik mij de stiel eigen heb gemaakt. Door letterlijk op mijn keukentafel te puzzelen en te experimenteren. Het mooie is ook, net omdat de wereld van het glasraam zo rijk is, dat je nooit stopt met leren. Elk project dat op mijn tafel terechtkomt, heeft andere specifieke uitdagingen en andere problematieken waaraan moet verholpen worden. Het is dus iedere keer is een leerproces.
Je conserveerde de glasramen in de ‘Bonte Zaal’, een niet alledaagse opdracht voor jou.
Inderdaad, al restaureer ik vaak twintigste-eeuws glas-in-lood, dit was mijn eerste opdracht in een school. De glasramen zijn typisch voor de jaren zestig en zeventig en van de hand van de maker Cyriel Los (1914-1985). De glasramen zijn gesigneerd en ze zijn bovendien vermoedelijk volledig door hemzelf uitgevoerd, wat vrij uitzonderlijk is. Het aantal mensen dat zelf een glasraam ontwierp en uitvoerde, is immers vrij klein. Meestal was er in een atelier sprake van een kunstenaar of een ploeg ontwerpers en een tweede aparte ploeg die de ontwerpen effectief uitvoerde. De glasramen in de zaal zijn heel toegankelijk. Doordat ze zich op ooghoogte bevinden, kan je echt hun schoonheid en de magie van het licht bewonderen. Jammer genoeg weten we buiten de naam van de maker, zo goed als niets over het creatieproces. Doordat het maken van een glasraam een kunstambacht is, blijft er vaak zo goed als geen documentatie bewaard- wat ook hier heel spijtig het geval is. Bijzonder aan deze opdracht is ook dat ik hier op bijna elk glasraam een runenteken teruggevonden heb. Heel klein. Ik vond dat heel merkwaardig omdat je ze hier ziet op een katholieke school. Dus zou je eerder christelijke thema’s verwachten. Wanneer je naar de glasramen kijkt, kan je ook effectief figuren herkennen, zoals een Maria en een herder die mooi geabstraheerd zijn. De runentekens verwijzen telkens naar bezinning over succes, voorouders, sterkte, goed nieuws, bescherming, verantwoordelijkheid … Zeker passend in een schoolcontext, maar wel heel bijzonder en boeiend.
Hoe vond je het om zelf voor de klas te staan?
Ik heb zelf nog twee jonge tieners in huis, dus ik ben het ergens wel gewoon om te vertellen hoe alles in zijn werk gaat aan hen. De achterliggende idee was om niet alleen de technieken van het kunstambacht uit te leggen, maar om hen tegelijk ook meer respect voor de glasramen bij te brengen. Tijdens de restauratie werd er een beschermende plexi® aangebracht om de ramen te beschermen, maar schade vermijden door vandalisme door in te zetten op sensibilisatie is minstens even belangrijk. En wie weet, misschien zat er ook iemand tussen die later ook de stap zet naar het glasambacht. De leerlingen waren alvast heel aandachtig en geboeide luisteraars.
Dit artikel verscheen in PenZine, het streekmagazine uit het Pajottenland & de Zennevallei. Meer lezen? Haal dan je gratis exemplaar op in 1 van de 450 verdeelpunten in de regio of lees online.
