GALMAARDEN - De restauratie van de Sint-Pieterskerk komt weer een 'zeer dure' stap dichterbij
Op de jongste gemeenteraad van 30 mei 2023 werd de opdracht voor de restauratie van de Sint-Pieterskerk, de renovatie van een deel van het Baljuwhuis én de heraanleg van het kerkplein geagendeerd. Daaruit blijkt nu dat het geen goede zaak was om zo lang te wachten om van start te gaan met het project. Het blijft ook vandaag nog een uiterst dure grap dat moet betaald worden door de gemeenschap. De werken moeten achter de rug zijn eind 2025 of ze kunnen een erfggoedpremie van meer dan 1 miljoen kwijtspelen. Hieronder leest u het standpunt van de gemeente!
In het najaar van 2023 moet de aannemer voor het project worden aangeduid zodat de werken eind 2023 van start kunnen gaan om ze tegen eind 2025 af te ronden in verschillende fases. De plek in het hart van Galmaarden wordt omgevormd tot een aantrekkelijke ontmoetingsplaats met bibliotheek en wordt zo een bijkomende culturele en toeristische troef. Op die manier verbinden we het gebouw met de culturele activiteit van het Baljuwhuis en de bedrijvigheid in het dorpscentrum. De plaats moet elk van onze inwoners en bezoekers uitnodigen tot ontmoeting, rust én beleving.
De kerk brandde in 2008 af. Dat zijn 15 lange jaren. De gemeente kreeg het dossier pas in handen in 2017!!! en heeft sindsdien prioriteit gegeven aan een beeldbepalend project voor het dorpscentrum van Galmaarden.In het najaar van 2021 duidde het college van burgemeester en schepenen na een ontwerpwedstrijd op basis van het unaniem advies van een jury Bressers-B-ILD aan als ontwerper.
Zij omschrijven hun project als volgt:
Een respectvolle herbestemming
Het kerkgebouw drukt een beeldbepalende stempel op het Galmaardse dorpsgezicht.
Daarom werd geopteerd voor een zo minimaal mogelijk ingrijpen en een zo maximaal mogelijk bewaren van de huidige toestand van het kerkgebouw. De reminiscenties naar de brand worden niet uitgewist, maar blijven bewaard.
Een flexibele bibliotheek die multi-inzetbaar is
De huidige bibliotheek biedt geen flexibiliteit voor het organiseren van activiteiten. We willen vandaag dan ook voor 100% de kans grijpen om een nieuwe en ruime bibliotheek in de kerk te realiseren die deze verwachting wel kan invullen.
Van kerkhof tot kerktuin: een maximale ontharding en vergroening
Rondom de Sint-Pieterskerk lag eeuwenlang een groen kerkhof. Het kerkhof is gesloten en ontruimd in de jaren ’60. De huidige verharde parking wordt volledig hernomen: het voormalige ‘kerk-hof’ wordt ingericht als een levendige ‘kerk-tuin’. Een groene plek waar ruimte voor diverse activiteiten centraal staat. De kerktuin biedt plaats voor ontmoeting, terrassen, markten en andere evenementen en in beperkte mate voor parkeren.
Meer dan een markthal
De ligging van de kerk nabij de culturele site van het Baljuwhuis is essentieel. Verschillende opstellingen en gebruiken worden mogelijk: van klein tot groot: de dagelijkse ochtend- of avondmarkt met enkele kramen op het kerkplein, de wekelijkse markt op het plein én in de markthal, een intiem concert, verhuur van de hal voor (bedrijfs)evenementen,… en ruimte voor de jaarlijkse kermis. Méér dan als overdekte markthal voor de wekelijkse markt moet de site door al deze kwaliteiten uitgroeien tot een levendige publieke ruimte. De kerktoren is als bouwwerk het oudste deel van de beschermde Sint-Pieterskerk. We maken er een uitkijkpunt dat integraal toegankelijk is voor andersvaliden.
Het duurzame karakter
Een compact gebouw is de basis voor het ontwerpen van een duurzaam en kostenefficiënt gebouw. We zetten bijkomend in op duurzame en hernieuwbare technieken, onder ander door het gebruik van een warmtepomp en fotovoltaïsche panelen voor de productie van elektriciteit. Ook in de materiaalkeuze vertrekken we vanuit een circulair principe. Het gebruikt materiaal wordt afgewogen op basis van productieproces, voordelen voor flexibiliteit en akoestiek, mogelijkheid tot hergebruik, esthetische waarde t.o.v. erfgoed). Duurzaamheid gaat ook over gebruiks- en onderhoudsgemak. We kiezen daarom voor robuuste materialen die lang meegaan, weinig onderhoud vragen, minder vaak vervangen moeten worden en na verwijdering nog een tweede leven kunnen vinden in andere gebouwen.
Visie op het toekomstige beheer van het monument
De gemeente heeft een doordacht traject afgelegd waarbij de noden uitgebreid onderzocht werden (zie ook de doorgevoerde haalbaarheidsstudie). Dit heeft geleid tot een ontwerp waarbij de inplanting van de functies zorgen voor een flexibiliteit. Dit zowel voor het gebruik nu, maar ook voor de toekomst.
Ook de totaalaanpak van de opdracht is inspirerend: het project stopt niet bij de herbestemming van het kerkgebouw, maar zorgt met belangrijke ingrepen op het nabijgelegen Baljuwhuis, de aanpak van het marktplein en de achter de kerk gelegen stiltetuin voor een dorpskernvernieuwing.
Bouwkost en timing
De raming van het totale project bedraagt vandaag 9,4 miljoen euro (inclusief BTW). Daarmee wordt de oorspronkelijke raming van 6,2 miljoen euro van zo een 2 jaar terug gevoelig verhoogd.“Een belangrijke impact ondervinden we”, zo stelt burgemeester Ludo Peroons, “net als iedereen in de sterke indexering van alle mogelijke kosten, zowel in lonen als in materiaalprijzen. Deze kostenstijging bedraagt gemiddeld om en bij de 20% wat op dit project al ongeveer 1,3 miljoen euro vertegenwoordigt. Daarnaast heeft het bestuur er bewust voor gekozen om het oorspronkelijke project bij te sturen en uit te breiden met volgende ingrepen:
De Kammeersweg wordt mee heraangelegd en van een nieuwe riolering en bestrating voorzienIn het Baljuwhuis worden naast de zuiver technische ingrepen nu ook alle technieken (elektriciteit, verwarming, IT) grondig vernieuwd.Er werd ook ingezet op een grotere duurzaamheid van het project: extra zonnepanelen, geothermische warmteopwekking, extra regenwaterrecuperatie, ruimte voor laadpalen en meer open verhardingMet dit dossier willen we ook een inclusief project neerzetten. Om aan alle verwachtingen van het toegankelijkheidsbureau te voldoen, waren een aantal extra investeringen nodig: hellende vlakken, leuningen, obstakelvrije doorgangen, een verhoogde bushalte.
Het project wordt gefinancierd met de middelen uit de verzekering van het gebouw (3,8 miljoen euro), een erfgoedpremie die werd aangevraagd en toegekend voor een bedrag van 1.140.000 euro, 500.000 euro uit het investeringsfonds voor rioleringsaanleg, aangevuld met eigen middelen via een lening. Momenteel lopen nog onderzoeken naar aanvullende subsidies voor het project.”
“Stellen dat we het maar hadden moeten doen met het resterende verzekeringsgeld, is geen ernstige of realistische benadering van dit dossier. Iedereen weet hoe sterk alle diensten en producten de laatste jaren in prijs zijn gestegen. Bovendien was dit verzekeringsbedrag slechts uitgekeerd voor een restauratie van een ruïne naar kerk. De omgevingswerken, noch de opportuniteit om van het Baljuwhuis een betere plek te maken voor de verenigingen en de academie voor muziek, woord en dans hadden evenmin met deze tussenkomst gerealiseerd kunnen worden.
Er is bewust gekozen voor een totaalproject en een dorpskernvernieuwing. De kost van dit project moet dan ook op de lange termijn als een mooie, duurzame investering worden gezien in het regionale toerisme, het lokale culturele verenigingsleven en de lokale handel.”, zo laat burgemeester Ludo Persoons nog weten.
