REGIO - Straffe verhalen rond de bunkers van het Pajottenland

Roosdaal_ninoofsesteenweg_zonder_nummer_b1_full

Bunker aan de Ninoofsesteenweg in Roosdaal.

Op 7 mei zal het exact 75 jaar geleden zijn dat de laatste oorlogswapens zwegen en de Tweede Wereldoorlog eindigde. Tot op vandaag vind je hiervan nog sporen in onze streek. Zo vind je op verschillende plekken nog restanten van de oude verdedigingslinie Ninove-Waver terug. Hoog tijd dus om dit vergeten stuk geschiedenis in kaart te brengen.

In de streek van Gooik, Halle, Pepingen, Roosdaal zijn er nog verschillende restanten van bunkers en ankerpunten van de KW-linie, ook gekend als de ijzeren muur, terug te vinden. Deze relicten daterend uit het begin van de Tweede Wereldoorlog behoren tot de lijn Ninove-Waver, een verdedigingslijn die de hoofdstad van het neutrale België vanuit het zuiden tegen aanvallen uit Frankrijk moest beschermen en werd vanaf eind 1939 aangelegd. De linie bestond uit 38 kleine bunkers (negen in Waterloo, vier in Eigenbrakel, acht in Halle, acht in Kester, vijf in Meerbeke en vier in Pamel), Cointetlementen, ingeheide spoorstaven, tetraëders, loopgraven en prikkeldraadversperringen. Deze aftakking van de beruchte KW-linie heeft echter nooit dienstgedaan, en werd al snel na de inval van het Duitse leger in mei 1940 ontmanteld. De bunkers werden dichtgemetseld en de Cointetelementen werden eind 1941 verwijderd en hergebruikt bij de constructie van de Atlantikwall, onder andere op stranden van Normandië. Onderdelen die niet transporteerbaar waren, werden tijdens en na de oorlog ondermeer als landbouwwerktuig door de boeren in de buurt gebruikt. Zo bolden de Pamelse boeren hun velden met de rollen waarop de verrijdbare Cointetelementen stonden.

Nieuwe functies
Na de Tweede Wereldoorlog werden deze ‘tijdscapsules’ opnieuw opengebroken en deden de buitenzijdes dienst als setting voor heel wat speelavontuur van de opgroeiende kinderen in de streek. De bunkers hebben vandaag verschillende soorten eigenaars. Ze staan te midden van velden, in privétuinen, op openbaar domein of op een bedrijventerrein. Het merendeel van deze bunkers heeft zijn nut verloren, waardoor ze vaak verscholen liggen achter klimophagen. Sommigen doen zelfs dienst als tuinhuis.

De laatste jaren werden verschillende van deze bunkers herbestemd voor onze gevleugelde vrienden van de nacht. Van de vleermuissoorten die leven in streken met een gematigd of landklimaat gebruikt een belangrijk deel graag grotachtige ruimten om in te kunnen overwinteren. In de regio Pajottenland en Zennevallei zijn er geen natuurlijke ondergrondse ruimten, maar de gebouwen die mensen hier neergezet hebben, zoals bunkers, bieden vergelijkbare omstandigheden.

Zo werden vier van de acht bunkers in het Gooikse Kester ingericht als winterverblijfplaats voor vleermuizen. Deze kan je via een themawandeling ontdekken. Ook in Halle laat de erfgoedapp je toe al fietsend vleermuisvriendelijke bunkers uit de Tweede Wereldoorlog ontdekken.

Straffe verhalen
Maar deze bunkers zijn natuurlijk veel meer dan enkel vleermuizenhotels. Daarom willen Erfgoedcel Pajottenland Zennevallei en de Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddienst de oude verhalen van in en rond de bunkers ontdekken en in kaart brengen. Zo is er de legende van een Pamelse koe die al likkend van de giftige verf op de Cointetelementen, de eerste oorlogsdode in het Pajottenland werd. In hoeverre waren de bunkers een mannenzaak? Of zijn er ook veel vrouwen in de streek die ook straffe anekdotes over de linie kunnen vertellen?

Heb je zin om mee op zoek te gaan naar deze vergeten getuigen in het landschap? Of heb je zelf informatie, beeldmateriaal of een verhaal over deze relicten? Dan zijn we op zoek naar jou! Schrijf mee een artikel op Wikipedia over de KW-linie in het Pajottenland, maak foto's of registreer je verhaal. Check www.erfgoedcelpz.be voor meer info en concrete data van de schrijfsessies in jouw buurt.

(Uit Pajot Zenne magazine, lente 2020)

Wil je nog meer weten? Lees dan het Pajot Zenne magazine hier digitaal of rep je naar één van de verdeelpunten in je regio. Let wel: deze editie van het magazine viel net voor de coronamaatregelen van de drukpersen. Dit betekent dat sommige info achterhaald is. Gelieve ons hiervoor te verontschuldigen.