PAJOTTENLAND – Studenten UGent solliciteren medewerking voor de onderbouw van hun thesis

Ugent-studenten_en_frank_nevens___14___1276_x_924_

PAJOTTENLAND – Studenten UGent solliciteren medewerking voor de onderbouw van hun thesi - Dr. Ir. Frank Nevens samen met Hanna Schelfaut, Mele Vanderveken, Pauline Cammaert, Colette De Smet, Laetitia Vandevelde, Joke Verstraeten, Cato Kiekens en Eli Van Parys - © Deschuyffeleer

Recente berichtgevingen omtrent fraude in de vleesindustrie bevestigen een constante dat in het dominante ‘landbouw- en voedingssysteem‘ ernstige fouten zijn geslopen. Vanuit diverse hoeken wordt thans beweerd dat de oorzaak van dergelijke crises grotendeels verpakt is in het gebrek aan transparantie op meerdere echelons van onze voedselketens. Het systeem mag dan falen maar wie biedt richtingen van oplossing? Wellicht kan ‘het systeem’ zelf veel zaken rechttrekken, maar tegelijk wordt veel heil verwacht van alternatieven. Aan de universiteit Gent neemt een groep studenten bio-ingenieur alleszins die handschoen op en gaat hij op zoek naar nieuwe mogelijke vormen van een meer directe relatie tussen producent en consument en dit in al zijn facetten. Dat het Pajottenland in zijn relatie tot de grootstad Brussel hierbij als achterliggend werkterrein werd uitgekozen is vooral te danken aan de promotor van de studie Frank Nevens uit Herne.

Lokaal verankerde landbouw- en voedselnetwerken

Hernenaar Dr. Ir. Frank Nevens (51) is doctor-assistent aan de faculteit bio-ingenieurswetenschappen van de Universiteit Gent. Hij geeft les aan Masterstudenten over duurzame productiesystemen in landbouw en voeding, en over geïntegreerde analyses van concrete landbouwbedrijven. Frank studeerde in 1990 in Gent af als wat toen nog heette ‘Landbouwkundig Ingenieur’. Na een tiental jaar proefveldwerk, vijf jaar coördinatie van het Vlaamse Steunpunt voor Beleidsrelevant Onderzoek ‘Duurzame Landbouw’ en nog zes jaar duurzaamheidsonderzoek bij VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek, Mol), keerde Frank in 2015 terug naar de Gentse Universiteit. Daar combineert hij nu een onderwijsopdracht met onderzoek over lokaal verankerde landbouw- en voedselnetwerken. Dit laatste thema in een omlijsting van sterke verbinding tussen stedelijke omgevingen en de respectieve landelijke omstreken. Meer in het bijzonder bestudeert hij de situatie in de regio van Brussel en het Pajottenland, een streek die hem als inwoner en geëngageerde burger heel nauw aan het hart ligt.

Brussel, een grote afzetmarkt

Frank begeleidt momenteel een groep van 8 laatstejaarsstudenten Bio-ingenieur van UGent in hun thesis. Dit zijn Hanna Schelfaut, Mele Vanderveken, Pauline Cammaert, Colette De Smet, Laetitia Vandevelde, Joke Verstraeten, Cato Kiekens en Eli Van Parys. Die selecte groep werkt samen aan dat ene grote thema van meer lokaal verankerde landbouw in het Pajottenland en dit in een sterke relatie tot de grote en nabijgelegen markt die Brussel is. Het gaat hier niet enkel over Herne maar minstens over de 7 gemeenten die samen het Pajottenlands Leader-gebied vormen. De insteek is onderzoek doen naar een sterkere lokale verankering van de landbouw in de regio, en het opschalen van de bestaande initiatieven van ‘korte keten’. Ook in het Pajottenland worden de landbouwbedrijven immers steeds minder in aantal en de resterende steeds worden alsmaar groter in omvang. Zij leveren bulkproducten aan een anonieme wereldmarkt die ze zelf niet kennen; en economisch overleven is geen evidentie. En dat terwijl er vlakbij een potentieel enorm grote markt is waar – in rechte lijn - nagenoeg niets wordt mee gedaan. In Brussel zelf borrelt dan weer heel wat dynamiek die gezonde, bio en lokale voeding hoog in het vaandel draagt. Er wordt in de stad her en der zelfs aan stadslandbouw gedaan: voeding produceren binnen de contouren van de stad. Een bijkomend gegeven met betrekking tot het landelijk karakter van het Pajottenland is dat dit landelijk karakter in de toekomst slechts kan en zal behouden blijven als de landelijke functies – leefbare landbouw in het bijzonder- blijven bestaan.

Lokaal, lekker en kwaliteitsvol

Dit hele gegeven is behoorlijk complex en omvat veel facetten. De diverse individuele thema’s van de studenten gaan dan ook van heel specifiek ‘Herne’ tot heel algemeen ‘Brussel’. In de scriptie is het iedere student er om te doen kenmerkende onderdelen te analyseren, te verdedigen en ten slotte het bewijs te leveren dat het wel degelijk anders kan. Het is dan ook de doelstelling om zowel de overheden, de landbouwers als de consumenten te sensibiliseren en hen daadwerkelijk ontvankelijk te maken voor een nieuwe manier van produceren en consumeren, die stoelt op lokale, lekkere en kwaliteitsvolle voeding met betekenisvolle ecologische, financiële en maatschappelijke voordelen.

Er borrelt iets op in het Pajottenland

Colette De Smet, één van de studenten legt het zo uit “Er borrelt iets in het Pajottenland. Begrippen als korte keten landbouw, food hubs, ‘Brussel Lust’ en hoevewinkels duiken overal op. Voor sommigen is het al een alledaagse bezigheid, voor andere nog iets nieuws, iets hots, iets onbekends,..? Voor ons, als laatstejaars studenten industrieel ingenieur in de biowetenschappen aan Universiteit Gent, is dit hét terrein van onderzoek voor ons eindwerk. Elk van ons 8 onderzoekt 1 deelaspect van het grotere geheel. Zo gaan we op zoek naar de motivaties van korte keten producenten, bevragen we de Pajotse en Brusselse consumenten, proberen we de 3 betrokken gewesten aan het praten te krijgen over dit onderwerp, zijn we op zoek naar de rol van ‘regional branding’ oftewel hoe van een streek een sterk merk maken. We kijken of en hoe dit alles reeds aanwezig is, en tegelijk hoe men het verder kan uitbouwen. We vergelijken ook de rollen van bio-en/of conventionele landbouw en we gaan na of ‘food hubs’ kunnen opgericht worden, heel concreet in Pamel en in Herne. Elke student werkt op zijn domein, maar tezamen vergaren we een heleboel info, die we maximaal delen en waarmee we de complexe puzzel trachten te leggen. Het is een experiment op zich: acht studenten, één promotor, acht eindwerken en één doel: hoe kunnen we ervoor zorgen dat er een efficiënte verbinding komt tussen boer en consument, tussen het landelijke Pajottenland en de wereldstad Brussel? Hoe kan het Pajottenland zijn rol als groetentuin van Brussel terug opnemen en hoe kunnen we er toe komen om duizenden eters te voorzien van duurzaam eten geteeld in eigen regio. Welke stappen zijn er nodig om de bestaande projecten te professionaliseren en/of ondersteunen en hoe kunnen we een doeltreffend productie-en verkoopsysteem opstellen om op termijn te resulteren in een bijzonder mooi verhaal, zowel op sociaal, economische als op ecologisch vlak”.

Hoe meewerken aan de studie?

Als Pajot kunt ook u een steentje bijdragen in de uitwerking en het potentieel van dit onderzoek. Via volgende linken krijgt u twee bevragingen voorgeschoteld. De eerste heeft als onderwerp de creatie van een food hub in het Dominicanessenklooster te Herne. Die wil op zeer lokaal vlak bijdragen aan een transparante voedingseconomie, die duurzaam is op sociaal, ecologisch en economisch vlak. En wil ook geïnteresseerde producenten ontzorgen op gebied van logistiek, distributie en marketing.

Laat zeker horen wat jij er van denkt; en draag een steentje bij aan het werk van enthousiaste, geëngageerde studenten:

Korte bevraging naar een food hub in Dominicanessenklooster Herne: https://nl.surveymonkey.com/r/foodhubherne

Korte bevraging naar de houding van Pajotse consumenten t.a.v. lokale voeding en korte keten:
https://nl.surveymonkey.com/r/WN8STBB

Reageren op dit artikel kan via mail aan frank.nevens@UGent.be