Cybercriminaliteit in opmars ook in het PAJOTTENLAND
Deze internationale ‘verander je wachtwoord dag’ is zeker een geschikt moment om even te checken hoe veilig je wachtwoorden wel zijn. Mensen oplichten, in de ruime zin van het woord, gebeurt de jongste tijd immers meer en meer via het internet. Cybercriminaliteit als vorm van oplichten is een containerbegrip dat verschillende soorten misdrijven omvat en dat een combinatie veronderstelt van bestelen, afzetten, belazeren, bedriegen en vooral misleiden. Daarbij steken dan het platleggen van uw internetaccount of het misbruiken van uw persoonlijke gegevens de kop op.
Wanneer gesproken wordt over cybercriminaliteit gaat het in 95% van de gevallen over oplichting met financiële gevolgen. Maar hoe groot is de dreiging van cybercriminaliteit en kan u zich hiertegen wapenen? Hij of zij die denkt ‘met gans Brussel, maar niet met mij’ zou er best een andere mening op nahouden. Het zijn immers niet enkel onbeholpen en naïeve internetgebruikers die de dupe worden van cybercriminaliteit.
Nepmails
Veel bedrieglijke nepmails worden verzonden in naam van gereputeerde telecomoperatoren, banken, bpost, incassobureaus en ziekenfondsen. Ook de NMBS, Netflix, booking.com, bol.com, microsoft tot de federale en lokale politie toe ontsnappen niet meer aan de dans.
De meest voorkomende oneerlijke praktijken waarbij bedenkelijke personages het gemunt hebben op je centen om er zelf - zonder enige scrupule - beter van te worden zijn hierna op een rijtje gezet. Waar mogelijk worden ook aanwijzingen meegegeven voor het geval het je ook moest overkomen.
Zorg in de eerste plaats voor een degelijke antivirus. Vele internetgebruikers zijn zeer zuinig als het op hun internetbeveiliging aankomt. Computerbeveiliging is vanwege het hoge niveau van cybercriminaliteit nog nooit zo belangrijk geweest als nu. Antivirus-software is specifiek ontwikkeld om jezelf tegen de meest complexe bedreigingen, zeg maar virussen, te beschermen en kost weinig geld in vergelijking met het onheil dat je kan worden aangedaan. Het is heel belangrijk dat die software op al je computers geïnstalleerd is.
Een onbetrouwbare mail is in sé niet gevaarlijk als je geen bijlagen opent of op linken klikt. Een bijlage kan een virus bevatten en achter een link kan een phishingpagina schuilgaan. Typerend bij zulke malafide praktijken is dat in een korte tijd een groot aantal slachtoffers kan gemaakt worden.
Phishing (hengelen)
Cybercrime betekent hetzelfde als computercriminaliteit. Cybercrime zijn strafbare feiten die gepleegd worden met een ICT (informatie- en communicatietechnologie)-middel en veronderstelt een computer, smartphone, smartwatch of tablet en die dan gericht worden op een ander ICT-middel. Met een computer een virus verspreiden op andere computers behoort derhalve ook tot het domein van cybercrime.
In die context spreekt men onder meer van cyberstalking, cyberafpersing, factuurfraude, paswoord-cracking, malware, identiteitsfraude en phishing als de meest voorkomende vormen. Phishing is een stiekeme aanval op persoonlijke gegevens die gestockeerd zijn op je computer waarbij wordt gepoogd je om de tuin te leiden om zo je gegevens te ontfutselen en vervolgens een virus op je apparaat te installeren. Een computervirus is een stukje software dat zichzelf installeert op een computer, zonder dat de gebruiker het weet en zonder dat hij of zij daarvoor toestemming heeft gegeven.
In grote lijnen gaat het hier heel vaak over diefstal van je persoonlijke gegevens om er dan zonder je zeggenschap aankopen en betalingen mee uit te voeren. Neen, niet via een gewone overschrijving maar wel via een op uw naam aangemaakte creditkaart of in het geniep aangemaakte account/rekening die gelinkt is aan uw bankrekening(en).
Phishingberichten zijn en blijven ook in 2022 de belangrijkste toegangspoort voor criminelen tot je computer. De term 'phishing' werd voor het eerst gebruikt in 1996. Het werd gekoppeld aan de idee valse e-mails uit te smijten in de 'zee' van internetgebruikers. Net zoals bij het hengelen is het niet iedere keer prijs maar er moeten er maar een paar internetgebruikers bijten om van succesvolle phishing te spreken. Criminelen ‘vissen’ dus gewoon op gegevens die hen toegang kunnen geven tot je centen. Phishing komt veelal voor in de vorm van e-mail maar ook steeds meer via tekstberichten op de smartphone en via sociale media. Phishing is dan ook ‘hengelen’ naar cijfer- of andere codes, ID-nummers, bank- of creditcardnummers, wacht- en sleutelwoorden of inlogs.
Alles begint met een perfect uitziende en per definitie onschuldig mailtje met een al even onschuldige bijlage. De phisher stuurt je een valse e-mail of een sms waarin hij doet uitschijnen dat hij te goeder trouw is. Ook dubieuze berichten op de sociale media hebben hetzelfde doel. Dat doet hij bijvoorbeeld met het logo van uw bank, uw vertrouwde webwinkel, uw telefoonprovider, .... De gekoppelde bijlage bevat een virus, met andere woorden een klein programma dat de werking van uw computer verstoort. Een virus kan gegevens op je computer beschadigen, verwijderen of zonder dat je er erg in hebt ook misbruiken. Veel virussen worden per e-mail verspreid en kunnen ook vermomd zijn in een foto of in een geluidsbestand. Uw nieuwsgierigheid bedwingen bij soortgelijke vragen als ‘Kijk wat ik over jou las ...” of “Ben jij dat op deze foto?’ kan je alvast veel ellende besparen.
Helaas valt een phishingmail steeds moeilijker te herkennen. Vaak zijn het perfecte kopieën van de legitieme mails die je van het bedrijf in kwestie ontvangt. Het verschil zit heel vaak in kleine details. Vaak komt de domeinnaam niet overeen met de officiële domeinnaam. Let ook op de spelling. Ga er van uit: banken en andere officiële instanties schrijven geen fouten en gebruiken een juiste terminologie. Verder dien je het gezond verstand aan te spreken. Als iets te mooi is om waar te zijn of te ongeloofwaardig overkomt dan is dat jammer genoeg in alle gevallen ook zo. Banken corresponderen niet via sms om belangrijke boodschappen mee te geven, een bedrijf dreigt ook niet op die manier je een gerechtsdeurwaarden te sturen als je een bepaalde rekening niet onmiddellijk betaalt, de politie maant je ook niet aan via mail of sms een zogezegde verkeersboete te betalen en Visa of een andere financiële instelling zal je ook niet via het internet zomaar contacteren om je te verwittigen dat er wat schoort met je bankkaart……
Gouden regels
Klik nooit op onbekende links. Ga eerst met de cursor over de link zonder klikken. Dan zie je de volledige URL. URL staat voor Uniform Resource Locator en is het adres van een bestand op het werelwijde web. Wanneer die URL er vreemd uitziet met onder meer rare tekens en vreemde woorden of niet overeenstemt met de echte website van de instantie die de mail zogezegd heeft verstuurd, klik er dan niet op. Vaak is de mail ook niet persoonlijk gericht, maar wordt er gebruikt gemaakt van algemene aansprekingen als 'Geachte klant' en heel vaak wordt ook gratis software aangeboden om zogezegd uw account beter te beschermen. Soms wordt ook, in naam van de politie, gevraagd een boete te betalen en is er een link die verwijst naar de site waar je online kan betalen. Ook dit NOOIT doen. Indien je van een instelling toch een mail verwacht neem dan eerst contact op met de bank of instelling waarvan de mail zogezegd afkomstig is om de echtheid te controleren.
Geef ook nooit zomaar je gebruikersnaam of paswoord in op een website. Iedere bank, serieuze e-winkel of instelling kent de problematiek rond de cybercriminaliteit en geen enkele onder hen zal ooit vragen om specifieke en geheime gegevens via het internet door te spelen.
Meer en meer vishing
Vishing of voice phishing is één variant van phishing, namelijk phishing via de telefoon of voicemailberichten. Iedereen met een telefoonnummer - vast of mobiel - kan het doelwit van vishing of voice phishing worden. Om de ontvanger op het verkeerde been te zetten wordt bij vishing dikwijls een lokaal nummer of een vertrouwd zakelijk nummer gebruikt om in contact te komen met het slachtoffer. Zowel privépersonen als bedrijven worden geviseerd. Bij vishing wordt het doelwit gebeld door of ontvangt het een voicemail van iemand die zich voordoet als een goedsprekend en betrouwbaar persoon of bedrijf. Bij een vishing-aanval probeert de oplichter (of ‘visher’) eerst je vertrouwen te wekken om je daarna gevoelige informatie, zoals creditcardnummers of overheids-ID's, te ontfutselen.
Kort een vishing-telefoontje beantwoorden is niet gevaarlijk. Belangrijke gegevens doorgeven daarentegen doe je niet. Je kan wel naar namen, adressen en telefoonnummers vragen om terug te bellen en/of aanbieden om persoonlijk in het bankkantoor langs te komen.
In alle mobiele telefoons en smartphones kan men een telefoonnummer blokkeren. Via de ‘recente oproepen’ krijgt men naast het nummer van de beller een info-teken. Via dit teken krijgt men nadere informatie over wat je met dat nummer wil doen. Eén van de mogelijkheden is ‘blokkeer deze beller’.
Preventie het beste wapen
Op de website van de lokale politie Pajottenland www.politie.be/5405/vragen/criminaliteit-op-internet staat informatie die het gegeven “een gewaarschuwd persoon is er twee waard’ meer dan bevestigt.
Indien je toch het slachtoffer van fraude of oplichting via het Internet of via smartphone bent geworden doe dan zo snel als mogelijk aangifte bij de politie. Neem ook contact op met je bank en laat je rekening(en) blokkeren.
Als je een wachtwoord hebt doorgegeven dat je ook op andere plaatsen gebruikt, verander het dan onmiddellijk. Een wachtwoord met cijfers, letters - indien toegelaten - hoofd- en kleine letters in combinatie met speciale tekens is het meest aangewezen. Als je creditcardgegevens hebt doorgegeven, verwittig dan onmiddellijk Cardstop (www.cardstop.be of 078 170 170). Verzamel zoveel mogelijk bewijs van de feiten en noteer alle gegevens van de oplichters (telefoonnummers, namen, websiteadres,...).
Ook op de website www.safeonweb.be geven specialisten de meest recente informatie vrij. Indien meerdere meldingen van verdachte handelingen worden geregistreerd worden die links geblokkeerd of actie ondernomen om de bevolking te waarschuwen.
Ook indien je geen schade hebt geleden, maar je wil de poging tot oplichting toch melden, dan kan dat bij de politie van je woonplaats. Je kan ook het bericht of de mail doorsturen naar verdacht@safeonweb.be .
