ROOSDAAL - Boek belicht negen eeuwen landbouwactiviteit op Hof te Kattem
In een bomvolle theaterzaal van het Gemeentelijk Centrum Het Koetshuis in Roosdaal werd afgelopen zondag het nieuwste boek van historicus Luc Van Liedekerke voorgesteld. Dat boek belicht de ontstaansgeschiedenis van het Hof te Kattem. Deze boerderij werd in 1151 opgericht als uithof van de abdij van Ninove en telt al bijna negen eeuwen onafgebroken landbouwactiviteit. Minister van Justitie Koen Geens en voormalig Boerenbondvoorzitter Piet Vanthemsche waren naar Het Koetshuis afgezakt om deze feestelijke gebeurtenis op te luisteren.
De directe aanleiding voor het boek was de jaarlijkse ‘Nacht van de Geschiedenis’ van het Davidsfonds die in 2015 in het teken stond van landbouw en visserij. De Borchtlombeekse afdeling van het Davidsfonds vroeg aan Luc Van Liedekerke, die al meerdere lokale geschiedenisboeken publiceerde, om zich te verdiepen in de geschiedenis van de enige grote hoeve in Roosdaal, Hof te Kattem. Dat opzoekingswerk mondde uit in een druk bijgewoonde lezing tijdens de Nacht van de Geschiedenis waarbij Van Liedekerke het verleden van het hof belichtte en Pieter Van Wilderode, die vandaag met zijn vader de boerderij uitbaat, zich toespitste op de situatie van de laatste decennia.
Bijna dag op dag drie jaar later is het boek ‘Alleen God en de zon. Negen eeuwen Hof te Kattem’ klaar. Het brengt een aaneenschakeling van geschiedkundige verhalen gekruid met menselijk lief en leed in en om het Hof te Kattem van 1151 tot nu. Ontstaan als één van de eerste en belangrijkste uithoven van de abdij van Ninove, kende het landbouwbedrijf een woelige geschiedenis. Het boek beschrijft hoe het hof eerst werd uitgebaat door lekenbroeders en vanaf de 14de eeuw door pachters. In de loop der eeuwen werd de boerderij ook onder de voet gelopen door troepen en opstandelingen van allerlei pluimage, met grote schade aan velden en gebouwen en onnoemelijk veel menselijk leed tot gevolg.
Bij de Franse bezetting wordt Hof te Kattem geconfisqueerd door de staat en in 1802 openbaar te koop aangeboden. Vanaf dan komt het in handen van gegoede burgers die het op hun beurt verkochten of aan hun nazaten schonken. In 1896 komt de boerderij als pachthof in handen van Jean-Baptist Van Wilderode. Het is zijn kleinzoon, Marcel Van Wilderode en zijn echtgenote Anna Buyse, die in 1967 de kans kregen om het hof aan te kopen. Vandaag wordt het uitgebaat door Marcels zoon en kleinzoon, Erik en Pieter Van Wilderode. Daarmee is Hof te Kattem al 867 jaar onafgebroken een actief landbouwbedrijf.
De officiële boekvoorstelling in Het Koetshuis in Strijtem kon rekenen op heel wat publieke belangstelling. Een aantal prominenten waaronder minister van Justitie Koen Geens en oud-Boerenbondvoorzitter Piet Vanthemsche kwamen het publiek toespreken. Omdat vlakbij het middeleeuwse Hof te Kattem een galg stond, ging minister Geens ging dieper in op de bestraffingspraktijken in die periode. “Het is in de middeleeuwen dat de staat zich het recht op geweld toe-eigende als vergelding voor criminaliteit”, klonk het. De minister wist ook een paar rake parallellen te trekken tussen toen en nu.
Georges Vande Winkel, lid van de geschiedkundige vereniging “Het Land van Aalst” en gespecialiseerd in de geschiedenis van de abdij van Ninove, belichtte de rol van de uithoven van de abdij. Hij beschreef de werking van abdij en het leven op de uithoven waar een kanunnik en lekenbroeders, al dan niet bijgestaan door dorpelingen, het werk op het land en in de stal verrichtten.
Piet Vanthemsche beschreef op zijn beurt de uitdagingen waar de land- en tuinbouw vandaag mee geconfronteerd wordt: de moeilijke prijsvorming, het veranderende klimaat, de oprukkende verstedelijking en het gebrek aan ruimte zijn er een aantal van. Tegelijkertijd heeft de landbouw in onze regio heel wat troeven, zoals zeer vruchtbare gronden, een klimaat waar regengevoede landbouw mogelijk is, goed opgeleide landbouwers met uitstekende teeltkennis en een grote consumentenmarkt rondom ons.
Vanthemsche weerlegde ook het vaak gehoorde verwijt dat de landbouw in Vlaanderen industriële landbouw is. “Die bewering is fout. Onze land- en tuinbouwbedrijven zijn nog steeds familiale bedrijven die in het niets te vergelijken zijn met bijvoorbeeld landbouwbedrijven in de VS. Het is wel zo dat heel wat van die familiale landbouwbedrijven produceren voor een industriële voedingssector”, stelde hij. De voormalig Boerenbondvoorzitter zei ook dat, hoewel er nog minder van 25.000 landbouwers zijn in Vlaanderen, deze beroepsgroep wel de basis is voor een tewerkstelling van meer dan 160.000 mensen in de agrovoedingssector.
Na afloop van de boekvoorstelling werden de aanwezigen getrakteerd op speciaal voor de gelegenheid gebrouwen ‘Monnikbosbier’ door brouwerij SAKO uit Bogaarden.
Het boek ‘Alleen God en de zon. Negen eeuwen Hof te Kattem’ is nog te verkrijgen door een mail te sturen naar luc.van.liedekerke@outlook.com en 30 euro + 5 euro verzendingskosten over te schrijven op rekeningnummer BE06 0630 0933 0122 op naam van Luc Van Liedekerke.
