TERNAT - Wiskunde is plezant

Het wiskundig raadselboekje The Secret Math Society zit vol leuke wiskundige uitdagingen

Filip Geeurickx: Je kan leerlingen gewoon de formule geven om de inhoud van een piramide te berekenen. Of je kan aanvoeren dat een balk eigenlijk uit drie perfecte piramides bestaat met eenzelfde volume, door knip-en plooiwerk. Als je hen dat zo laat ontdekken, vergeten ze die formule nooit.

Velen onder ons hadden een hekel aan de lessen wiskunde maar lag dat aan het vak of aan de leraar. In Sint-Angela blijkt het vak ook plezant te zijn. Dat heeft veel te maken met de aanpak van wiskundeleraar Filip Geeurickx, die het wiskundig raadselboekje The Secret Math Society uitgaf. Het zit vol leuke wiskundige uitdagingen waarover je meer leest op de gelijknamige facebookpagina https://www.facebook.com/secretmathsociety/

De dalende kwaliteit van het wiskunde-onderwijs is al even het onderwerp van een heftig debat. Hoe wordt Vlaanderen opnieuw wereldtop in wiskunde? De krant De Tijd ging op zoek naar formules en oplossingen en kwam o.a. ook terecht “op de laatste bank in de eerste graad van het Sint-Angela Instituut in Ternat.”

Geeurickx,geeft al dertig jaar les geeft aan middenschool Sint-Angela in Ternat. Het initiatief voor zijn nieuwe boekje vloeit voort uit een vaste rubriek op het einde van elke lesweek, waarbij hij de leerlingen huiswaarts stuur met een vraagstuk, vertelde Geeurickx aan Het Nieuwsblad. “Daarbij geldt telkens dezelfde gouden regel. Denk er niet langer over na dan tien minuten, want het is tenslotte weekend. De eerste les van de week nadien lossen we het vraagstuk samen in de klas op”, zegt Geeurickx.

Aandacht van de leerlingen houden: ‘Geef ze twee minuten en je bent ze kwijt.’

De computer, de projector die de oefeningen op het bord doet verschijnen, het moet allemaal klaarstaan als de leerlingen de klas binnenkomen. ‘Geef ze twee minuten en je bent ze kwijt’, zegt Geeurickx.

Lerarentekort

‘Het schrijnende tekort aan wiskundeleraars is een groot en wat verborgen probleem’, zegt Filip Moons van de Vlaamse Vereniging voor Wiskundeleraars (VVWL). Hij berekende dat bij de instroom van nieuwe wiskundeleerkrachten die les geven in de eerste vier jaar van het secundair onderwijs amper vier op de tien wiskunde hadden gestudeerd. Voor de derde graad, de jaren waarin de taaiste leerstof wordt gegeven, is zelfs acht op de tien niet juist geschoold.

Ook in Ternat is dat het geval. De andere leraar wiskunde is een voormalige bankdirecteur die ontslag nam en les ging geven. Hij heeft geen wiskunde gestudeerd, maar heeft een diploma industrieel ingenieur op zak. Hij is van Zottegem en zal maar enkele maanden blijven. Zijn volgende school is in Lede: veel dichterbij.

Dat een ex-bankdirecteur wiskunde geeft, is niet zo bijzonder. Het gebeurt steeds vaker dat leerlingen wiskunde krijgen van mensen die geen wiskunde hebben gestudeerd: industrieel ingenieurs, biologen, zelfs masters in de lichamelijke opvoeding. Scholen zijn al blij met een kandidaat. Bij het begin van het schooljaar en tegen januari, als het aantal zieken piekt, is het vechten om vacatures ingevuld te krijgen.

Problemen beginnen in het basisonderwijs

Het is een terugkerende klacht onder wiskundigen: het kraakt aan de basis. Natacha Gesquière, vakverantwoordelijke wiskunde in de Sint-Bavohumaniora in Gent stelt vast dat de kennis van leerlingen die aan het middelbaar beginnen ‘zéér uiteenlopend’ is.

‘Sommigen hebben moeite met rekenen. Ze kunnen slecht vermenigvuldigen, hebben te weinig de maaltafels geoefend. Dat is niet langer verplicht in het lager onderwijs, dus hangt het af van de inspanning die de juf heeft willen doen. Het is natuurlijk niet zo leuk om te geven, maar het móét. Wie de basis, de automatismen, niet mee heeft, verliest veel te veel tijd, precies op een moment dat nieuwe dingen moeten worden geleerd.’

We leren onze scholieren wiskunde op een verkeerde manier

De leerplannen leggen te veel nadruk op toepassingen, ten koste van de theorie. Daarmee laat je de sterkste leerlingen in de kou staan’, zegt Ann Dooms van de VUB. "De focus ligt nu te veel op oefeningen en te weinig op theorie en inzicht", zegt ze. Een evolutie die verstrekkende gevolgen kan hebben op lange termijn. "Het is net die abstracte wiskunde die aan de basis ligt van heel wat technologische vernieuwingen. Bovendien leert het onze jongeren kritisch na te denken."

Ze ziet het zelf gebeuren bij haar studenten aan de VUB: jongeren die wiskunde te weinig in de vingers hebben, terwijl ze in het middelbaar wekelijks vijf uur of meer van de materie achter de kiezen kregen. Aso-richtingen die perfect horen voor te berei-den op een wetenschappelij-ke studie aan de unief. "Toch missen die jongeren basisvaardigheden", zegt Ann Doorns. "We bieden hen noodgedwongen cursussen aan om hen bij te spijkeren." Een peiling van de KU Leuven toonde ook al aan dat slechts de helft van de aso-leerlingen in de derde graad de eind-termen wiskunde haalt. Een neerwaartse spiraal die volgens de prof onder meer haar wortels heeft in de manier waarop we lesgeven aan onzejongeren. 'Al sinds 2000 legt ons onderwijs teveel de nadruk op oefeningen die aansluiten op de leefwereld van jongeren. De theorie en het inzicht geraken zo op het achterplan. Zo verliezen ze het ruimer kader. zie ook Het gaat bergaf met wiskunde in VUB Today.