TERNAT - Davidsfonds Wambeek viert 75ste verjaardag

Op zondag 26 juni was er de dubbelviering voor 75 jaar Davidsfonds Wambeek en 10 jaar Pol De Montgenootschap. Tijdens de academische zitting werd door de voorzitters de geschiedenis van beide verenigingen uitgelegd; na het muzikale programma volgde een sprankelende receptie; het feest werd met een heerlijke barbecue afgesloten.

Het verhaal van Davidsfonds Wambeek

Als een vereniging reeds zolang bestaat is het goed om eens achterom te kijken en de afgelegde weg te overschouwen; te .evalueren om vervolgens met de nodige kennis de verdere toekomst uit te tekenen.

Zoals ook het logo van het Davidsfonds zich meermaals aan de tijd en de gewijzigde doelstellingen aanpaste, heeft ook onze DF-afdeling zich meermaals aangepast. Er is in de loop van die 75 jaar veel op het getouw gezet. Niet alles zal vermeld worden, niet alles heeft stand gehouden, niet alles is gebleven. Gelukkig heeft de creativiteit en de inzet van al die bestuursleden door de jaren heen onze afdeling met stijl op peil gehouden en nieuwsoortige activiteiten aangebracht..

1945. Wellicht had onderpastoor Bleyen niet verwacht om zo snel een antwoord op zijn vraag te mogen ontvangen vanwege het Nationaal Bestuur; dd. 4 september 1945 al meldde het secretariaat dat het in principe akkoord was om in Wambeek een DF-afdeling te laten oprichten. In het bijzijn van de gewestelijke verantwoordelijke werd op 21 september 1945 Davidsfonds Wambeek officieel ten doop gehouden en aangesloten bij de gouwbond Brabant en de gewestbond Asse. Het bestuur werd samengesteld en 30 nieuwe leden werden ingeschreven.

Van de beginjaren is weinig archief overgebleven. Voor de eerste vijf jaren is er wel een verslag van de dienstjaren met de wisselende samenstelling van het bestuur.

Verder vonden we nog: in 1946 een cabaretavond en een filmvoorstelling

In het verslag van 1948-1949 werden enkele activiteiten vermeld: een lezing over de Kerk in de 19de eeuw (80 aanwezigen) en een lezing over de Congo-missiën (120 aanwezigen), een Guido Gezelle herdenking (270 aanwezigen) en een uitstap naar de Bloedprocessie in Brugge en een toneelavond.

Nadien zwakte de activiteitsgraad van de afdeling zienderogen af en was er quasi alleen nog de jaarlijkse bedeling van de boeken. In 1951 is er nog de vermelding van een filmavond.

Inderdaad, alles in het leven is onderhevig aan de slingerbeweging van de tijd, tijden van wel wisselen met tijden van wee. Ook het verenigingsleven ontsnapt niet aan deze wetmatigheid: periodes van hoogconjunctuur worden gevolgd door periodes met een neerwaartse spiraal: verzadiging, ontmoediging, medewerkers haken af, de opkomst voor activiteiten is ondermaats… maar steeds is er de moedige slinger om te herbeginnen.

In 1964 probeerde pastoor Jan Van Vreckem de afdeling nieuw leven in te blazen; ik citeer uit het verslag: “ eerst kregen we de gelegenheid om even op voorzichtige wijze de verdroogde wonde van wambeek zuiver te maken; daarna hebben we het geneesmiddel gezocht; de pastoor was geestdriftig en verlangde niet beter dan dat het DF zou bloeien.

Er werd een nieuw bestuur samengesteld met 5 jonge bestuursleden (het geneesmiddel dus). 47 leden werden ingeschreven. (in 1963 waren er 26 leden).

Aangezien er geen archief van die periode voorhanden is, hebben we geen weet van activiteiten. Maar wellicht bleef het bij het jaarlijks lidmaatschap en de bedeling van de boeken.

We komen aan in 1969, zowat 25 jaar na de startdatumvan de oprichting. Pastoor Van Vreckem onderneemt een nieuwe poging met een bestuur met nieuwe mankracht.Een heropstart die het begin is van een bloeiende periode van Davidsfonds Wambeek; nieuwe leden melden zich aan, de activiteitenmolen begint op steeds hogere toeren te draaien.

Het is voor alle bestuursleden van Davidsfons Wambeeksteeds belangrijk geweest dat de activiteiten kwaliteitsvol waren; kwaliteit boven kwantiteit.

Hoeveel activiteiten of actiepunten er in de voorbije halve eeuw geweest zijn, is moeilijk in te schatten; maar het zijn er zeer vele.

Voor deze 50 laatste jaren wil ik u in een aantal items een overzicht schetsen, zonder volledig te zijn en ook niet alleactiviteiten zullen opgesomd worden..

Item1. Het ledenbestand: deelgemeenten van Ternat

1945	30
1965	43
1970	44
1980	95
1990	145
2000	150
2010	145
2020	120
2022	104

Opvallend is dat er in de recente coronajaren – wanneer de activiteiten stil lagen – een redelijk aantal leden afgehaakt hebben. Wat zal de nieuwe formule van het lidmaatschap vanaf volgend werkjaar als resultaat geven ?

Item 2. Jaarlijkse feestvergadering voor de leden

Een belangrijke jaarlijkse activiteit was, is en blijft de feestvergadering voor de leden.

Deze bijeenkomsten krijgen steevast een dubbele insteek: het culinaire gekoppeld aan een muzikale act , of een voorstelling of toeristische info.

In 1977 werd een eerste feestvergadering gehouden met o.m. een diamontage over “de natuur, hier en elders” .Daarna hebben we de wereld rondgezworven; continenten, landen , regio’s werden bezocht; het culinaire was gekoppeld aan toeristische info van het bezochte land, en het feest werd veelal afgesloten met een zang- of dansgroep van dat land (migranten uit dat land). Het heeft veel uren werk gekost aan bestuurslid Yvonne om telkens het muzikale deel in orde te krijgen.

Een anekdote: in 1980 was het Zwitserlandavond… met jawel, kaasfondue. Het was superlekker, het was supergezellig en diep in de nacht trokken de leden naar huis, inclusief de bestuursleden. De opruim was voor ’s anderendaags… en ja, de bestuursleden hebben uren geschrobd en gepoetst om al die fonduepotten en pannen te “ontkazen”. Was me dat een plakboel.

Onze wereldreis eindigde in 2015 in … Vlaanderen . Sindsdien krijgen de ledenvergaderingen een andere invulling met gevarieerde onderwerpen.… maar het culinaire blijft steevast op het menu staan. In 2019 werd in het Bruegeljaar alzo deze schilder passend opgevoerden gesmaakt. (zie dia)

Item 3. Literatuur en woord (voordrachten)

Naast de bedeling van de DF-boeken heeft onze afdeling44 jaar hier ter plaatse een boekenbeurs gehouden, de eerste in 1969 de laatste in 2013. Nadat deze activiteit op minder interesse kon rekenen en financieel niet meer rendeerde, werd vanaf 2008 al overgegaan tot het tweejaarlijks bezoek aan de grote boekenbeurs van Antwerpen. Intussen ook al teloor gegaan.

Ook de zogenaamde gespreksavonden of voordrachten werden vele keren geprogrammeerd. Om er enkele te noemen: Louis De Lentdecker (3x), Jan Reynaerts, TooneDe Plekker, Armand Pien, verteller Francis Verdoodt, Bernard Henry, Ivo en Walter Evenepoel, cabaretier Karel Declercq, Björn Soenens, Johan Op de Beeck…en vele anderen namen op het spreekgestoelte plaats.

Item 4. Geschiedenis en erfgoed

Geschiedenis en erfgoed zijn items die Davidsfonds Wambeek nauw aan het hart liggen.

Toen in 1978 , vlak na de fusies van gemeenten, tot de actie “jaar van het dorp” werd opgeroepen, heeft Davidsfonds hier ter plaatse mede het voortouw genomen om hiermee iets te doen, wat dan uitmondde in de Wammekse Feesten en een grootse folkloristische stoet.

o.m. Pol De Mont, Wambekenaar en Vlaams schrijver-dichter , werd op initiatief van onze afdeling toen herdacht met de inhuldiging van zijn straatnaam.

Maar in de bestuursploeg groeide een groots plan dat in 1982 op gang geschoten werd met een inleefvoordracht “Wambeek, ons dorp” door Luc Van Eeckhoudt. Hiermede moesten de Wambekenaren warm gemaakt worden om info, documenten, foto’s, vertelsels … over Wambeek vroeger en nu te verzamelen. Het heeft wat jaartjes geduurd, maar uiteindelijk kon in 1993 door Davidsfonds Wambeek

het boek “Wambeek, bijdragen tot de geschiedenis” afgeleverd worden, een kanjer van 800 pagina’s, oplage 1000 exemplaren. Onmiddellijk uitverkocht.

“Het dikste boek over de kleinste deelgemeente van Ternat”, schreef de pers.

Al vele jaren verleent Davidsfonds Wambeek bovendien haar medewerking, soms als initiatiefneemster, aan de Ternats erfgoeddagen en open monumentendagen.

In de huidige Ternatse Erfgoedcommissie behartigt zij vooral het Wambeeks erfgoed.

Item 5. Muziek en film

Muziek:

In 1946 werd met een cabaretavond een eerste keer muziek in de programmatie gebracht. Maar het duurde tot in 1977 vooraleer muziek nog eens aan bod kwammet een eerste kerstconcert met De Hadosingers. Vanaf 1988 volgden telkenjare ofwel kerstconcerten, of nieuwjaarsconcerten, of lenteconcerten, of maartse muziekdagen, of U syt wellekome…met klassieke en minder klassiek muziek van koren, ensembles, orkesten, artiesten; Theo Mertens kwintet, Het koor Amici Cantores, Symfonisch orkest De Lier, Het Cymru koor uit Wales, High Bromley School uit Engeland, bariton Marc Meersman, Men’s Voices, folkgroepen allerhande, Eric en Sanne, Willem Vermandere, Johan Verminnen, PittiPolak, Barbara Dex, Bart Herman, Laïs…namen op het podium plaats.

Vermeldenswaard: Een bijzonder concert in 2001 PopularClassics met solist Mikhail Bezversky, 1e prijs viool Koningin Elisabethwedstrijd in 1989.

Ook werden er een aantal concerten “ten huize van” geprogrammeerd. Kleinschalig, maar super gezellig.

Vele jaren werden The night of the Proms en het ANZ-zangfeest bijgewoond.

Ook te vermelden is het Sterzingen door de bestuursleden voor het goede doel; in dertig jaar werd ca. 50000 euro ingezameld.

Film:

Zoals we al eerder vermeldden, werd er al in 1946 film gedraaid. In de periode 1960-1975 heeft toenmalig pastoor Van Vreckem zelf talloze films in eigen beheer geprogrammeerd in deze zaal hier. Nadat hij hiermee stopte, nam Davidsfonds de filmrol en de filmlas over met in 1976 de projectie van een kinderfilm “De grote parade” van Walt Disney; vele kinder- en jeugdfilms films volgden.

Vanaf 1977 werden ook films voor volwassenen geprojecteerd. My name is nobody, Pallieter, Vlucht over het koekoeksnest, a man called horse, Romeo en Julia, De Witte van Sichem, De Vlaschaard, enz. verschenen hier op het scherm. Die filmvoorstellingen waren aanvankelijk zeer succesvol; er waren jaren dat we wel tot 150 abonnementen voor de drie voorstellingen per jaar verkochten. Doch, de accommodatie (amper te verwarmen zaal, houten stoelen, het geratel van de projector, …), het was wel nostalgisch, maar de cultuurcentra hadden heel wat meer comfort te bieden. En aldus werd zo’n twaalftal jaren later het filmscherm opgedoekt.

6. Toerisme, reizen en uitstappen, tentoonstellingen

Er zijn nog weinig steden of regio’s in Vlaanderen en België die Davidsfonds Wambeek nog niet bezocht heeft, want jaarlijks wordt wel een of andere een daguitstap ingepland. Trips naar het buitenland: Parijs, Amsterdam, Aken, Rijsel, Rotterdam, Frans Vlaanderen, Zeeuws-Vlaanderen. De meerdaagse reizen naar Zuid-Frankrijk, naar de Buzet-wijngebieden o.l.v. wijlen bestuurslid Luc Sergooris.

Ook de bezoeken aan permanente of tijdelijke tentoonstellingen allerhande: Ensor (1994), Het abc van het dna (1996), Rogier Van der Weyden (2009), het Instrumentenmuseum, Jan Van Eyck (2002), In FlandersFields Ieper, Toetanchamon (2011), Dossin-kazerne (2014), Treinmuseum (2016), het MAS… zijn er enkele van.

Ook de rust en d schoonheid van de natuurgebieden werden met gids opgezocht; het Verdronken land van Saeftinghe, Het Zwin, wandelen langs de Semois en de Ourthe, Kalmthoutse Heide, Het Vinne, De Zwalmstreek, Demerbroeken, Kalkense Meersen… om er enkele op te noemen.

Vermeldenswaard zijn ook de eigen zoektochten in de regio Pajottenland en het land van Asse.(te voet, per fiets of met de auto). In 1978 een eerste keer gepland als een familiale zoektocht werd in 1996 hiermede gestopt omdat teveel “beroeps-zoektochters” kwamen deelnemen (met soms discussies over de vraag en antwoord ) en het niet meer strookte met het oorspronkelijk opzet: een gezellige verkenning van de eigen regio met gezin en familie.

De vervanging hiervoor werd ingevuld met deelname aan de zoektochten van Davidsfonds Nationaal.

Een jaarlijkse bijzonderheid op het programma is de dauwwandeling in het Pajottenland op vaderdag , met vertrek om 5u. ’s morgens en achteraf een ontbijt spek met eieren en kramiek. Hiermee werd in 1995 gestart en staat sindsdien onafgebroken op het programma..

Item 7. Toneel

Vooreerst waren er vanaf 1972 de jaarlijkse toneelbezoeken in K.V.S.- Brussel, of CC De Westrand en later CC De Ploter en af en toe ook hier ter plaatse met een gastoptreden van een toneelkring (o.m. in 1949 de opvoering van “Napoleon IV” door de toneelkring Schoten, in 1969 Theater Podium uit Hasselt).

Vanaf 1976 werd met een eigen toneelgroep “Pol deMontghesellen” gestart met jaarlijks één of twee toneelproducties. Deze groep – bestaande uit DF-leden - heeft het bijna 20 jaar volgehouden. Door de komst van de nabije cultuurcentra werd de toneelstandaard vooral technisch zo opgedreven dat het moeilijk werd om stand te houden. Bovendien vreesden een aantal acteurs de onvermijdelijke “ bloopers en black-outs”.

Maar we kunnen hierop toch tevreden terugblikken, met in het achterhoofd dat de DF-toneelgroep 2x bekroond werd met de Provinciale Toneelprijs in categorie 1B met de toneelwerken “Geen seks in” en “Waar de sterre bleef stille staan”.

Item 8. Kinder- en jeugdactiviteiten

Een opsomming is moeilijk, maar in 1971 werd een eerste aanzet gegeven met een tekenwedstrijd voor kinderen , en de daaropvolgende jaren werd telkens wel een of andere kinderactiviteit op het programma gezet: poppenkast, animatietoneel (Leen Persyn), opstelwedstrijden, voordrachtwedstrijden , junior journalist, nieuwjaarkezoete, carnavaleske, vertelnamiddagen, noem maar op.

Tijden veranderen en alzo wordt al een tiental jaren geen kinder- of jeugdactiviteit activiteit in het jaarprogramma opgenomen. Wellicht om eens over na te denken of hiervoor een herstart kan gegeven worden., want jong geleerd is…

Een bijzondere vermelding voor de kindertoneelopvoeringen in de periode 1980 tot 1997, in eigen beheer, in eigen regie, met bewerkte of zelf geschreven toneelwerken of musicals. Voor sommige producties meldden zich meer dan 50 acterende kinderen aan. Het werd dan een hele klus om elkeen wat toneelzinnetjes te geven.

Item 9. Standpunten

Het bestuur van Davidsfonds Wambeek gaf geregeld haar Vlaamse stem en mening te kennen , diende moties in en ondernam acties:

o.m.

- over Davidsfonds Nationaal en het minimaliseren van haar rol in de Vlaamse Beweging

- over de gemeente (o.m. instandhouding van de wijkkermissen, het behoud van Erfgoed, …)

- over het Vlaams karakter van de Rand, de Voerstreek, Spreek uw taal te Brussel, de splitsing Halle-Vilvoorde.

- deelname aan De Gordel

- tijdens de eigen guldensporenvieringen (van 1976 tot 1982) werden enthousiaste sprekers als Walter Luyten, Hugo Weckx, … uitgenodigd om het Vlaamse vuur aan te wakkeren.

Een stuntactiviteit waarop het bestuur nog altijd fier is:

In juli 1982 overtuigde Davidsfonds Wambeek het gemeentebestuur van Ternat om de allereerste activiteit in Cultuurcentrum De Ploter ( weliswaar nog in een onafgewerkt cultuurcentrum, zonder vaste zitjes, zonder technische installaties ) te laten zijn: een guldensporenviering!

Item 10. Publicaties en tijdschrift

Het tijdschrift “’t Klapstuk” van onze afdeling was een kort leven van twee jaren beschoren. Met de inbreng van de digitale kanalen werden de digitale nieuwsbrieven van onze afdeling een efficiënt communicatiemiddel.

Wij zijn bijzonder trots op de eigen uitgaven:

- het vermelde boek over de geschiedenis van Wambeekin 1993

- de heruitgave van de dichtbundel “Aan mijn Pajottenland” van Pol De Mont (2007)

- de heruitgave van de prozabundel “Op mijn dorpken” van Pol De Mont (2009)

- de nieuwjaarskaarten over Wambeek vroeger en nu

- de cassettes en cd’s van de eigen DF-musicals

- het brouwen van het feestbier “ weverken” ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan

In de kleine tentoonstelling kan je wellicht nog meer over onze DF-afdeling ontdekken. Maar laten we de opsomming van data en activiteiten nu maar afronden. Er is in die 75 jaar Davidsfonds Wambeek heel wat op poten gezet en gerealiseerd ten dienste van het socio-culturele leven in Wambeek en omgeving.

Ik wil dan ook van harte alle bestuursleden – van vroeger en nu - bedanken voor hun inzet, hun werkkracht , hun enthousiasme en hun creativiteit.

Ik bedank de leden, de sympathisanten en de passanten voor hun getrouwheid en de deelname aan de activiteiten, want zonder hen was het DF-doel doelloos.

En de toekomst:

De toekomst van Davidsfonds Wambeek: is deze verzekerd ? Voorzeker niet. Het ledenbestand wordt er niet jonger op, de bestuursploeg krimpt.

Ik wil daarom een oproep doen; waardeer het plaatselijk verenigingsleven; neem deel aan haar activiteiten, neem het initiatief om er zich als vrijwilliger voor in te zetten, denk mee, creëer mee. En belangrijk: sluit je aan bij het Davidsfonds als je nog geen lid bent.

Wellicht is het nodig dat bestaande verenigingen in het dorp nauwer samenwerken, zonder de eigenheid van elk afzonderlijk te verliezen, eventueel in een nieuw concept, maar alleszins met de bedoeling het socio-culturele leven op peil te houden. Samen is sterker, is een sterker cement voor de dorpsgemeenschap.

Laat ons er morgen al aan beginnen.

Davidsfonds Wambeek wil graag haar bijdrage daartoe blijven geven.

En voor straks: prosit op de 75-jarige!