20 gemeenten in de Vlaamse Rand kunnen bij schoolinschrijvingen voorrang geven aan Nederlandstaligen
De Vlaamse Regering heeft een lijst goedgekeurd met 20 gemeenten die een uitgebreider voorrangsbeleid mogen voeren bij schoolinschrijvingen. De 19 gemeenten van de Vlaamse Rand én Halle kunnen vanaf volgend schooljaar in 136 basisscholen voorrang geven aan kinderen uit de eigen gemeente. In 35 scholen van het secundair onderwijs kunnen dan weer 70% van de beschikbare plaatsen voorbehouden worden aan leerlingen die in het verleden altijd gekozen hebben voor Nederlandstalig onderwijs. “In de Vlaamse Rand is de inschrijvingsdruk vanuit onder andere Brussel erg groot”, zegt minister van Onderwijs en Vlaamse Rand Ben Weyts. “Soms gaat dit echt ten nadele van Nederlandstalige leerlingen en kinderen uit de eigen gemeente. Daarom maken we het nu mogelijk dat scholen in de Rand voorrang geven aan kinderen uit de eigen gemeente en leerlingen die al jaren schoollopen in het Nederlands”.
Het Vlaams Parlement heeft begin dit jaar de decretale basis gelegd voor een uitgebreider voorrangsbeleid bij schoolinschrijvingen in gemeenten die kampen met specifieke uitdagingen. Het gaat om gemeenten waar de onderwijskwaliteit onder extra grote druk staat omdat er bijvoorbeeld een toestroom is van leerlingen uit een ander gewest. Dit leidt er toe dat inwoners van deze gemeenten er soms niet in slagen om hun kinderen in te schrijven in een school in hun eigen gemeente of een naburige gemeente. Als een groot deel van de leerlingen een andere thuistaal heeft, dan heeft dat bovendien onvermijdelijk een impact op het niveau in de klas. Deze gemeenten hebben dan ook nood aan een beleid op maat. De Vlaamse Regering zou vastleggen welke gemeenten net extra mogelijkheden krijgen om een specifiek voorrangsbeleid te voeren.
De Vlaamse Regering heeft nu beslist dat 20 gemeenten een uitgebreider voorrangsbeleid mogen voeren bij schoolinschrijvingen. Het gaat om de 19 gemeenten van de Vlaamse Rand – die allen rechtstreeks grenzen aan ofwel het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ofwel één van de faciliteitengemeenten rond dit gewest – én om de stad Halle, die in het arrondissement Halle-Vilvoorde de aantrekkingskracht heeft van een centrumstad en op gebied van onderwijs een samenwerkingsverband vormt met de Randgemeenten Beersel en Sint-Pieters-Leeuw. Vanaf volgend schooljaar kunnen de 136 basisscholen in deze 20 gemeenten voorrang geven aan kinderen uit de eigen gemeente. Zo kan vermeden worden dat kinderen geen plaatsje vinden in een school in hun eigen gemeente omdat er veel kinderen uit andere gemeenten instromen. In de 35 scholen van het secundair onderwijs in deze 20 gemeenten kunnen dan weer 70% van de beschikbare plaatsen voorbehouden aan leerlingen die vanaf hun 3 jaar onafgebroken Nederlandstalig onderwijs gevolgd hebben of die sinds hun verhuis naar Vlaanderen of Brussel altijd gekozen hebben voor Nederlandstalig onderwijs. Zo worden gezinnen die kiezen voor het Nederlands ook beloond voor die keuze.
De keuze voor Halle en de 19 Randgemeenten - Asse, Beersel, Dilbeek, Drogenbos, Grimbergen, Hoeilaart, Kraainem, Linkebeek, Machelen, Meise, Merchtem, Overijse, Sint-Genesius- Rode, Sint-Pieters-Leeuw, Tervuren, Vilvoorde, Wemmel, Wezembeek-Oppem en Zaventem – is weloverwogen. Er komen steeds meer leerlingen vanuit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest naar scholen in de Vlaamse Rand: op 10 jaar tijd is hun aantal met +37% toegenomen. Dit zorgt op veel plekken voor een capaciteitsnood. De meest recente capaciteitsmonitor voorspelt bijvoorbeeld dat er zonder bijkomende investeringen tegen schooljaar 2027-2028 ernstige tekorten zijn in het basisonderwijs van onderwijszones Dilbeek (1.537 plaatsen tekort), Vilvoorde (1.348 plaatsen tekort) en Halle (926 plaatsen tekort). Er komen in de komende schooljaren dan ook extra investeringen, samen met deze nieuwe voorrangsmogelijkheden. Die zijn ook nodig in het secundair onderwijs, want slechts 60% van alle scholieren in het secundair onderwijs van de Rand heeft Nederlands als thuistaal: 10 jaar geleden ging het nog om 76% van de scholieren. Er is een aanzuigeffect omdat de scholen in de Rand kwalitatief onderwijs aanbieden en omdat er in de voorbije jaren fors werd geïnvesteerd in extra capaciteit. In de periode tussen 2010 en 2022 zal er meer dan € 70 miljoen geïnvesteerd zijn in de onderwijszones Dilbeek, Halle en Vilvoorde: goed voor 5.000 extra plaatsen in het basisonderwijs en 3.700 extra plaatsen in het secundair onderwijs.
“De gemeenten in de Vlaamse Rand hebben nood aan dit beleid op maat”, zegt Weyts. “We kampen in onze streek nu eenmaal met een sterke instroom van anderstaligen. Kinderen vinden soms geen plaats meer in hun eigen gemeente. De onderwijskwaliteit komt onder druk te staan. We kunnen nu voorrang geven aan wie effectief in onze regio woont én aan wie consequent kiest voor het Vlaams onderwijs en de Nederlandse taal”.
De 20 gemeenten beschikken over hun uitgebreide mogelijkheden vanaf 1 september 2022.
