HALLE - Restauratie orgel basiliek kost bijna 1 miljoen euro

Foto © Felix Merckx

ln de laatste fase van de restauratie van de basiliek gaat ook het orgel gerestaureerd worden. Hiervoor moet het volledig worden weggenomen, gerestaureerd en teruggeplaatst gelijklopend met de beëindiging van de bouwwerken in de kerk. Aan dit alles hangt er een prijskaartje van 907.500 euro.

Daar waar initieel werd gedacht om het bouwheerschap hiertoe over te dragen aan de Kerkfabriek Sint-Martinus is nu na overleg met de diensten van Onroerend Erfgoed de mogelijkheid gerezen om dit nog mee te betrekken in de laatste restauratiefase van het interieur van de basiliek en zo onmiddellijk in aanmerking te komen voor subsidies.

De restauratiewerken worden geraamd op 907.500 euro, incl. BTW. Het Vlaams Gewest komt tussen voor 60%, de provincie voor 20% en de stad en de Kerkfabriek elk voor 10%.

Het gerestaureerde orgel moet terug bespeelbaar zijn begin 2015.

GESCHIEDENIS

Het orgel in de Sint-Martinusbasiliek van Halle is het eerste orgel met een elektrische tractuur in België. Het werd gebouwd door de Aachense orgelbouwer G. Stahlhuth en ingespeeld op l8 april 1887 door organist Alphonse Mailly. Het betreft het enige Stahlhuthorgel in Vlaanderen en werd oorspronkelijk geïnstalleerd in de ruimte boven de Onze-Lieve Vrouw bidkapel in de zuidbeuk van de basiliek (orgelkamer), echter zonder het huidige schilderij aan de westkant van deze kamer.

Stahlhuth plaatste verder een deel van het orgel in een kast die gebouwd werd door Lenertz, op de eerste kamer boven de zuidkant.

Al vanaf het begin van de twintigste eeuw klaagden organisten over het te gering doorklinken van het orgel in de hele kerk. Als gevolg van deze klachten werd orgelbouwer J. Anneessens erbij gehaald die een eerste ombouw realiseert door een verandering aan de dispositie. Dit gebeurde vermoedelijk nog voor de Eerste Wereldoorlog.

Een tweede, meer omvangrijke restauratie vond plaats in de jaren 1960, waarbij het orgel bleef staan maar werd uitgebreid. Dit gebeurde door orgelbouwer J. Stevens, onder advies van Flor Peeters.

Het orgel werd uitgebreid en kreeg een aantal registers in de stijl van Flor Peeters bij.

Resultaat was dat de 'orgelkamer' te vol kwam te staan met pijpwerk: pijpen stonden te gedrongen, sommige konden haast niet meer uitspreken. Ook in het Lenertzkamer werden registers bijgezet die onbereikbaar waren.

In de jaren 1980-90 werd het orgel onderhouden respectievelijk door J. Stevens, later door J. Lombaerts en P. Vanhaecke (nieuwe blaasbalg en twee nieuwe ventilatoren), maar alle werkzaamheden beperkten zich tot het bespeelbaar houden van de bestaande toestand.

In 2010 tenslotte werd een groot gedeelte van het pedaalwerk gedemonteerd om de restauratie van de twee vensters op de torenkamer toe te laten. Daarna werd er slechts een klein gedeelte van het pedaalpijpwerk terug gemonteerd.